Gospodarka, rachunkowość, podatki oraz rozrachunki wspólnoty mieszkaniowej
Książka stanowi przewodnik opisujący funkcjonowanie wspólnoty mieszkaniowej - jej gospodarkę finansową, rachunkowość, sprawozdawczość, rozrachunki, m.in. publicznoprawne z organami podatkowymi, oraz zakres odpowiedzialności - oparty na prawie i orzecznictwie, interpretacjach podatkowych oraz praktyce jej działalności. Nowym kompleksowo omówionym zagadnieniem są zasady windykacji wierzytelności wspólnoty mieszkaniowej, w tym poszczególnych form windykacji przedsądowej, jak również windykacji sądowej w różnych trybach postępowania oraz trybów postępowania w egzekucji komorniczej z majątku dłużnika. Adresaci: Publikacja jest przeznaczona dla podmiotów zarządzających nieruchomościami wspólnymi, jak też przedstawicieli gmin i innych właścicieli sprawujących nadzór właścicielski oraz innych osób zainteresowanych tą problematyką.
Wykaz skrótów | str. 13
Wprowadzenie | str. 17
Rozdział 1
Status wspólnoty mieszkaniowej w świetle prawa i orzecznictwa | str. 23
1.1. Granice zdolności prawnej wspólnoty mieszkaniowej jako osoby ustawowej według orzecznictwa | str. 26
1.2. Odpowiedzialność wspólnoty mieszkaniowej jako osoby ustawowej i jej organów | str. 34
Rozdział 2
Działalność wspólnoty mieszkaniowej | str. 39
2.1. Działalność statutowa a zarobkowa (gospodarcza) wspólnoty mieszkaniowej | str. 45
2.2. Rejestracja statystyczna i podatkowa wspólnoty mieszkaniowej | str. 48
2.2.1. Rejestracja statystyczna | str. 48
2.2.2. Rejestracja podatkowa | str. 52
2.3. Inne rejestracje wymagane prawem | str. 56
2.3.1. Rejestracja VAT | str. 56
2.3.2. Zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o metodzie rozliczeń w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 57
2.3.3. Rejestracja w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych | str. 58
2.4. Obowiązek założenia rachunku bankowego | str. 60
2.5. Rodzaje działalności wspólnoty mieszkaniowej | str. 64
2.6. Podstawowe obowiązki operacyjne wspólnoty mieszkaniowej | str. 72
2.6.1. Obowiązki w zakresie utrzymania technicznego obiektów budowlanych nieruchomości | str. 73
2.6.2. Obowiązki w zakresie obsługi eksploatacyjnej nieruchomości | str. 76
2.6.3. Zadania wspólnoty mieszkaniowej a posiadany majątek | str. 79
2.6.4. Inwestycje wspólnoty mieszkaniowej | str. 81
2.7. Dokumentowanie zdarzeń gospodarczych wspólnoty mieszkaniowej | str. 90
2.7.1. Zdarzenia gospodarcze | str. 90
2.7.2. Dokumentowanie i kontrola operacji gospodarczych | str.. 93
Rozdział 3
Prawa właścicieli lokali do rozporządzania majątkiem | str. 98
3.1. Prawo właścicieli lokali do ustanowienia służebności gruntowej na nieruchomości wspólnej | str. 99
3.2. Prawo właścicieli lokali do żądania ustanowienia służebności gruntowej | str. 102
3.3. Prawo majątkowe właścicieli lokali obejmujące powiększenie lub pomniejszenie nieruchomości wspólnej | str. 107
3.4. Prawo podziału działki gruntu i jej zbycia | str. 111
3.5. Czynności właścicieli lokali związane z wyodrębnieniem z nieruchomości wspólnej lokalu | str. 114
3.6. Zmiana udziałów we współwłasności w wyniku przebudowy nieruchomości wspólnej | str. 118
3.7. Zdarzenia związane z rozgraniczaniem nieruchomości | str. 121
3.8. Inne zdarzenia gospodarcze niezwiązane ze wspólnotą mieszkaniową | str. 122
Rozdział 4
Uwarunkowania zakupu dostawy mediów dla potrzeb właścicieli lokali | str. 127
4.1. Obowiązek zapewnienia mediów do budynku | str. 127
4.2. Uwarunkowania prawne zakupu dostawy ciepła | str. 129
4.3. Uwarunkowania zakupu ciepła do grupowego węzła cieplnego | str. 134
4.4. Warunki wytwarzania energii cieplnej z własnej kotłowni | str. 138
4.5. Warunki prawne zakupu dostawy wody i odprowadzania ścieków przez wspólnotę mieszkaniową | str. 141
4.6. Wskazania urządzeń pomiarowych podstawą do rozliczeń | str. 150
4.7. Podstawa oraz metodyka rozliczania kosztów zakupu mediów z właścicielami lokali | str. 158
4.7.1. Metodyka rozliczeń kosztów zakupu ciepła według Prawa energetycznego | str. 160
4.7.2. Metodyka rozliczeń kosztów dostawy wody i odprowadzania ścieków w związku z przepisami ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków | str. 168
4.7.3. Regulamin rozliczeń mediów | str. 170
Rozdział 5
Sprzedaż towarów i usług przez wspólnotę mieszkaniową, usługa pośrednictwa w dostawie mediów do lokali właścicieli | str. 178
5.1. Sprzedaż towarów i usług | str. 178
5.1.1. Umowa wspólnoty mieszkaniowej z konsumentem | str. 181
5.1.2. Ustalenie ceny zbycia towaru, usługi lub prawa | str. 182
5.1.3. Sprzedaż z umów najmu i umów o podobnym charakterze | str. 184
5.2. Działalność statutowa wspólnoty mieszkaniowej niebędąca sprzedażą | str. 190
5.3. Odsprzedaż mediów w ramach pośrednictwa w dostawie mediów do lokali właścicieli | str. 191
5.4. Zasady odsprzedaży mediów innemu podmiotowi | str. 202
5.5. Zasady sprzedaży ciepła wytworzonego z własnej kotłowni | str. 204
5.6. Aspekty podatkowe sprzedaży towarów i usług | str. 205
Rozdział 6
Planowanie, gospodarka finansowa wspólnoty mieszkaniowej | str. 207
6.1. Plany operacyjne i strategiczne wspólnoty mieszkaniowej | str. 208
6.2. Budżet wspólnoty mieszkaniowej | str. 217
6.3. Gospodarka finansowa wspólnoty mieszkaniowej | str. 218
6.4. Zatwierdzanie planów i budżetów wspólnoty mieszkaniowej | str. 223
Rozdział 7
Wierzytelności wspólnoty mieszkaniowej i dochodzenie należnych roszczeń | str. 227
7.1. Wspólnota mieszkaniowa jako wierzyciel | str. 227
7.2. Wierzytelność z tytułu odsetek za opóźnienie | str. 235
7.3. Rozliczenie należności z właścicielami lokali z różnych tytułów | str. 241
7.4. Windykacja należności, w tym od właścicieli lokali | str. 243
7.5. Dochodzenie roszczeń odszkodowawczych od sprawców szkód | str. 253
7.6. Postępowanie sądowe i egzekucja komornicza | str. 256
7.6.1. Ugody i mediacje przed postępowaniem sądowym | str. 256
7.6.2. Postępowanie sądowe wspólnoty | str. 260
7.6.3. Postępowanie egzekucyjne | str. 267
7.6.4. Postępowanie w stosunku do dłużników przebywających za granicą | str. 291
7.7. Sposoby zabezpieczenia wierzytelności | str. 295
7.8. Bezskuteczność wierzytelności wspólnoty mieszkaniowej | str. 307
7.8.1. Przedawnienie wierzytelności | str. 307
7.8.2. Nieopłacalność i nieskuteczność dochodzenia wierzytelności | str. 310
7.9. Współdziałanie wierzyciela z biurami informacji gospodarczej, czyli miękka windykacja | str. 313
7.9.1. Współdziałanie wierzyciela z BIG | str. 313
7.9.2. Miękka windykacja wobec dłużnika będącego podatnikiem VAT czynnym | str. 324
Rozdział 8
Prowadzenie rachunkowości wymogiem prawa | str. 327
8.1. Zasady prowadzenia ewidencji rachunkowej przez podmioty gospodarcze | str. 328
8.2. Prawny obowiązek prowadzenia ewidencji rachunkowej przez wspólnoty mieszkaniowe | str. 334
8.3. Podmiot uprawniony do prowadzenia ewidencji rachunkowej | str. 341
8.4. Obowiązek prowadzenia ewidencji podatnika w formie elektronicznej, w tym dla celów Jednolitego Pliku Kontrolnego | str. 354
8.5. Odpowiedzialność cywilna za prowadzenie ksiąg rachunkowych | str. 359
8.6. Organ odpowiedzialny za prowadzenie rachunkowości według ustawy o rachunkowości | str. 362
8.7. Odpowiedzialność karna za nieprowadzenie ksiąg rachunkowych | str. 365
Rozdział 9
Standardy rachunkowości | str. 368
9.1. Zasady rachunkowości jednostki | str. 370
9.2. Księgowanie w księgach rachunkowych | str. 374
9.3. Rzetelność ksiąg rachunkowych oraz dowodów źródłowych | str. 381
9.4. Obowiązki jednostki przy zmianie systemu finansowo-księgowego (FK) | str. 389
9.5. Obowiązki jednostki przy zamykaniu ksiąg rachunkowych | str. 394
9.6. Ewidencja majątku trwałego jednostki | str. 402
9.7. Aktualizacja należności jednostki | str. 405
Rozdział 10
Standardy sprawozdawczości finansowej według ustawy o rachunkowości | str. 407
10.1. Sprawozdanie finansowe jako obowiązek z mocy prawa | str. 407
10.2. Standardy sporządzenia bilansu | str. 414
10.3. Standardy rachunku zysków i strat | str. 420
10.4. Rachunek przepływów pieniężnych i inne dodatkowe obowiązki | str. 425
10.5. Zatwierdzenie sprawozdania finansowego | str. 428
10.6. Zasady korekty sprawozdania finansowego za lata poprzednie | str. 430
Rozdział 11
Zasady prowadzenia ewidencji rachunkowej przez wspólnotę mieszkaniową | str. 436
11.1. Ustalenie zasad, metod i technik księgowych | str. 436
11.2. Dowody księgowe i konta księgowe wspólnoty mieszkaniowej | str. 446
11.2.1. Aspekty księgowe ujmowania przychodów i kosztów | str. 447
11.2.2. Plan kont księgowych oraz księgowanie w ewidencji syntetycznej i analitycznej | str. 455
11.3. Ewidencja księgowa a ewidencja podatkowa | str. 464
11.4. Przykładowe operacje księgowe w zdarzeniach wspólnoty mieszkaniowej | str. 467
11.5. Rachunkowość na straży stanu majątku i wyniku finansowego wspólnoty mieszkaniowej | str. 473
11.6. Jak chronić dane księgowe i osobowe | str. 480
11.6.1. Zasady ogólne ochrony oraz przechowywania zbiorów i danych | str. 480
11.6.2. Warunki przechowywania zbiorów danych księgowych | str. 485
11.6.3. Warunki przetwarzania i przechowywania zbiorów danych osobowych | str. 492
11.6.4. Archiwizacja zbiorów księgowych czy ich zniszczenie? | str. 501
11.6.5. Warunki obsługi zbiorów w przypadku usługowego prowadzenia ewidencji księgowej | str. 502
Rozdział 12
Sprawozdawczość finansowa wspólnoty mieszkaniowej | str. 506
12.1. Sprawozdawczość finansowa przydatnym narzędziem informacyjnym i planistycznym | str. 506
12.2. Podstawa prawna sprawozdawczości finansowej wspólnoty mieszkaniowej | str. 508
12.3. Specyfika sprawozdawczości finansowej wspólnoty mieszkaniowej | str. 512
12.3.1. Podmiot odpowiedzialny za sprawozdanie finansowe | str. 516
12.3.2. Prawidłowość sprawozdania finansowego | str. 520
12.3.3. Moment bilansowy | str. 521
12.3.4. Zatwierdzenie sprawozdania finansowego i decyzja o podziale nadwyżki | str. 523
12.4. Sprawozdanie finansowe wspólnoty mieszkaniowej jak jednostki mikro | str. 529
12.4.1. Standardy sprawozdawczości dla jednostek mikro | str. 529
12.4.2. Przygotowanie do sprawozdania finansowego wspólnoty mieszkaniowej | str. 533
12.4.3. Rachunek wyników wspólnoty mieszkaniowej | str. 536
12.4.4. Bilans wspólnoty mieszkaniowej | str. 542
12.4.5. Informacja dodatkowa dla właścicieli lokali | str. 549
12.5. Prawo do kontroli właścicielskiej sprawozdań finansowych | str. 550
12.6. Skutki uchylenia uchwały zatwierdzającej sprawozdanie finansowe | str. 552
Rozdział 13
Rozrachunki z właścicielami lokali oraz rozliczenie wyniku finansowego z właścicielami lokali | str. 557
13.1. Rozrachunki z właścicielami lokali w trakcie roku obrachunkowego | str. 557
13.2. Właściciele lokali bez prawa roszczeń o podział środków finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych wspólnoty | str. 561
13.3. Rozliczenie usługi pośrednictwa w dostawie mediów a rozliczenie wyniku finansowego | str. 563
13.4. Specyfika wyniku finansowego wspólnoty mieszkaniowej | str. 565
13.5. Rozliczenie zysku netto z właścicielami lokali | str. 570
13.6. Rozliczenie straty | str. 575
13.7. Księgowe rozliczenie wyniku finansowego | str. 577
Rozdział 14
Wspólnota mieszkaniowa w świetle prawa podatkowego | str. 578
14.1. Wspólnota mieszkaniowa jako adresat obowiązku podatkowego | str. 578
14.2. Prawo podatnika do interpretacji podatkowych i objaśnień prawa podatkowego | str. 585
14.2.1. Prawo wnioskowania o wydanie interpretacji indywidualnej | str. 586
14.2.2. Prawo do wnioskowania o wydanie interpretacji ogólnej | str. 591
14.2.3. Prawo do wystąpienia o opinię zabezpieczającą oraz o wydanie zaświadczenia | str. 593
14.3. Prawo do zwrotu nadpłaconego podatku oraz do korekty deklaracji | str. 594
14.4. Prawa szczególne podatnika, w tym w postępowaniu podatkowym | str. 597
14.5. Prawo do ustanowienia pełnomocnika | str. 599
14.5.1. Ustanowienie pełnomocnika do podpisywania deklaracji podatkowych | str. 599
14.5.2. Ustanowienie pełnomocnika w ramach postępowania podatkowego | str. 600
14.6. Obowiązki i odpowiedzialność podatnika za zobowiązania podatkowe oraz odpowiedzialność karnoskarbowa | str. 602
14.6.1. Odpowiedzialność podatnika za zobowiązania podatkowe | str. 602
14.6.2. Inne obowiązki podatnika według Ordynacji podatkowej | str. 608
14.7. Odpowiedzialność karnoskarbowa podatnika | str. 610
14.7.1. Wykroczenia i przestępstwa skarbowe | str. 610
14.7.2. Odpowiedzialność wspólnoty mieszkaniowej i jej organu | str. 615
14.7.3. Odpowiedzialność karna pełnomocnika podatkowego | str. 619
14.8. Przedawnienie zobowiązań podatkowych | str. 622
Rozdział 15
Podatek dochodowy od osób prawnych w warunkach działania wspólnoty | str. 627
15.1. Dlaczego ustawa podatkowa dotyczy wspólnoty mieszkaniowej? | str. 627
15.2. Zasady prowadzenia ewidencji podatkowej | str. 630
15.2.1. Podstawa prawna prowadzenia ewidencji dla potrzeb podatkowych | str. 630
15.2.2. Podstawa prawna prowadzenia ewidencji środków trwałych | str. 632
15.2.3. Ewidencja podatkowa wspólnoty mieszkaniowej | str. 634
15.3. Podstawowe kategorie: przychód podatkowy, koszt uzyskania przychodów, dochód podatkowy | str. 640
15.3.1. Przychody podatkowe | str. 640
15.3.2. Data powstania przychodu podatkowego | str. 650
15.3.3. Negatywny katalog przychodów podatkowych | str. 652
15.3.4. Korekta przychodów podatkowych ze sprzedaży towarów i usług | str. 656
15.4. Koszty uzyskania przychodów | str. 659
15.4.1. Warunki zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów | str. 659
15.4.2. Rodzaje kosztów podatkowych oraz zasady ich kwalifikacji | str. 663
15.4.3. Negatywny katalog kosztów podatkowych | str. 674
15.4.4. Przedawnienie wierzytelności podatnika a koszty uzyskania przychodów | str. 682
15.4.5. Wydatki inwestycyjne a amortyzacja podatkowa | str. 688
15.5. Dochód podatkowy, zaliczki i podatek należny | str. 696
15.5.1. Istota dochodu podatkowego lub straty podatkowej | str. 696
15.5.2. Obowiązki podatkowe w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 703
15.5.3. Aspekty zwolnienia przedmiotowego od podatku dochodowego wspólnot mieszkaniowych | str. 714
15.5.4. Aspekty zwolnienia dochodu pochodzącego z kapitału obcego | str. 727
15.6. Zeznanie podatkowe wspólnoty mieszkaniowej | str. 736
Rozdział 16
Wspólnota mieszkaniowa podatnikiem podatku od towarów i usług | str. 761
16.1. Istota podatku VAT. Podstawowe pojęcia i zasady | str. 761
16.2. Podstawa opodatkowania, czyli obrót ze sprzedaży | str. 776
16.3. Rodzaje podatników, rejestracja podatników VAT | str. 783
16.4. Zasady zwolnienia podmiotowego od podatku VAT | str. 789
16.4.1. Warunki zwolnienia podmiotowego | str. 789
16.4.2. Kontrowersje wokół stosowania art. 113 ust. 2 pkt 2 lit. a u.VAT | str. 793
16.4.3. Utrata prawa do zwolnienia podmiotowego | str. 800
16.5. Dokumentowanie czynności sprzedaży fakturami i ewidencja sprzedaży | str. 801
16.5.1. Przełom w fakturowaniu. Zasady ogólne | str. 801
16.5.2. Wystawianie faktur, faktur korygujących oraz faktur o węższym zakresie danych | str. 803
16.5.3. Ewidencja podatkowa dla potrzeb udokumentowania sprzedaży i rozliczeń | str. 816
16.5.4. Przechowywanie faktur | str. 822
16.6. Obowiązek podatkowy w podatku VAT | str. 823
16.7. Rozliczenia podatku VAT | str. 831
16.7.1. Podatek należny i odliczanie podatku naliczonego | str. 831
16.7.2. Obniżenie podatku należnego o podatek naliczony w deklaracjach podatkowych | str. 837
16.7.3. Prawo zwrotu różnicy podatku VAT | str. 844
16.7.4. Zakaz odliczeń według art. 88 ust. 3a u.VAT | str. 846
16.7.5. Rozliczenie podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności | str. 850
16.8. Deklaracje podatkowe i zapłata podatku VAT | str. 853
16.8.1. Deklaracje podatkowe | str. 853
16.8.2. Nowe rygory wobec podatnika | str. 856
16.8.3. Zapłata podatku należnego | str. 858
16.9. Wspólnota mieszkaniowa jako podatnik i jej obowiązki podatkowe | str. 861
Rozdział 17
Wspólnota mieszkaniowa podatnikiem opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi | str. 870
17.1. Uwarunkowania nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi | str. 870
17.2. Obowiązek podatkowy w opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi | str. 874
17.3. Wspólnota mieszkaniowa jako podatnik opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi | str. 880
17.4. Wydatki wspólnoty na opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi i rozrachunki z właścicielami lokali | str. 888
17.4.1. Wydatki na opłatę w ewidencji rachunkowej wspólnoty | str. 888
17.4.2. Podstawa prawna obciążenia właścicieli lokali opłatą za gospodarowanie odpadami | str. 890
Rozdział 18
Wspólnota mieszkaniowa płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych | str. 894
18.1. Przychody osób fizycznych | str. 894
18.2. Czynności i obowiązki związane z zatrudnieniem osób fizycznych, w tym w zakresie ubezpieczenia społecznego | str. 901
18.3. Obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych przy zatrudnieniu pracowników w formie umowy o pracę i umowy zlecenia | str. 905
18.4. Obowiązki płatnika w związku z przychodami podatnika pochodzącymi z innych źródeł | str. 920
18.5. Obowiązki wspólnoty mieszkaniowej w związku z uzyskiwaniem przez osoby fizyczne innych przysporzeń | str. 923
Rozdział 19
Podatek od nieruchomości a wspólnota mieszkaniowa | str. 929
19.1. Podatnicy podatku od nieruchomości | str. 929
19.2. Przedmioty opodatkowania podatkiem od nieruchomości | str. 936
19.2.1. Budynki i ich części jako przedmiot opodatkowania | str. 939
19.2.2. Budowle przedmiotem opodatkowania | str. 950
19.2.3. Grunty w opodatkowaniu | str. 956
19.3. Obowiązek podatkowy podatników podatku od nieruchomości | str. 959
19.4. Wspólnota mieszkaniowa a podatek od nieruchomości | str. 966
19.5. Opłata reklamowa a podatek od nieruchomości | str. 970
Załącznik | str. 975
Bibliografia | str. 989