Filozofia jako praktyka
Myśl krakowskiego praktycyzmu w XV i XVI wieku niewątpliwie legła u podstaw praktycznego zorientowania polskiej filozofii. Potrzeba nieustannego odnoszenia filozoficznego też i teorii do praktyki życia duchownego, społecznego i politycznego stale towarzyszyła krakowskim mistrzom , a w konsekwencji doprowadziła do powstania odrębnego prądu w myśli polskiej, którego naczelny postulat dotyczy podejmowania działań, aktywności, wysiłków. Czym jest zatem praktycyzm krakowski? Czy w swoim bogatym zróżnicowaniu i wieloaspektowości pozostaje wciąż jednorodnym prądem filozoficznym? Czy można wskazać na wspólną płaszczyznę rozmaitych jego odmian? Czy odnosi się jedynie do pewnego zespołu luźno powiązanych ze sobą zjawisk historycznych i postaw filozoficznych występujących na Uniwersytecie Krakowskim w XV i XVI wieku? Czy też jest określeniem bardziej ścisłym, tj. dotyczy uporządkowanego zbioru tez głoszonych przez krakowskich mistrzów? Wreszcie, czy można mówić o krakowskim praktycyzmie jako pewnej teorii filozoficznej? Próba odpowiedzi na te pytania była podstawowym celem tej książki.
Wprowadzenie 7
Historyczne źródła krakowskiego praktycyzmu 10
Praktycyzm jako problem historyczny i filozoficzny: stan badań 21
Charakterystyka źródeł 33
Struktura pracy 34
Część I Praktycyzm krakowski i jego odmiany 41
Rozdział 1.
Praktycyzm jako metafilozofia 43
1.1. Praktyczny wymiar nauki 44
1.2. Od praktycyzmu w filozofii do postulatu działania. Rola etyki 52
1.3. Praktycyzm jako vita activa 67
1.4. Praktycyzm jako woluntaryzm 86
Rozdział 2
Praktycyzm – zastosowania i realizacje 101
2.1. Praktycyzm interiorystyczny 104
2.2. Praktycyzm eksteriorystyczny 112
2.3. Permisywne prawo jako praktycyzm 131
Część II Filozofia krakowskiego praktycyzmu 153
Rozdział 3
Działanie i jego podmiot 157
3.1. Działanie jako ruch i zmiana 158
3.2. Jedność podmiotu działającego 172
3.3. Aktywizm władz poznawczych 190
Rozdział 4
Przyczyny działania: od impetu do potentia activa 203
4.1. Naturalizacja psychologii 204
4.2. Teoria impetu w krakowskiej psychologii i etyce 215
4.3. Dusza jako potentia activa 230
Rozdział 5
Od woli do szczęścia 247
5.1. Własności i funkcje woli 248
5.2. Krakowska teoria cnót i sprawności 271
5.3. Poprzez działania do szczęścia 291
Zakończenie
Praktycyzm krakowski jako teoria filozoficzna 313
Summary 319
Bibliografia 323
A. Literatura źródłowa 323
B. Literatura przedmiotowa 327