E-usługi administracji publicznej w warunkach zarządzania projektami
Rozwój
e-government, czyli administracji świadczącej usługi na drodze elektronicznej warunkowany jest inicjatywami i działaniami, jakie zostały podjęte w naszym kraju dla przestawienia jego gospodarki na tory społeczeństwa informacyjnego, informatyzacji sektora publicznego oraz obowiązującymi aktami prawnymi, na podstawie których urzędy wykonują swoje zadania. O rzeczywistym rozwoju e-government świadczy oferowanie usług publicznych - oczekiwanych przez klientów administracji - na coraz wyższych poziomach, a więc odchodzenie od świadczenia usług wyłącznie na zasadzie udostępniania informacji, na rzecz coraz bardziej zaawansowanych sposobów załatwiania spraw urzędowych. Szansą na większą dojrzałość e-usług jest wdrożenie nowych metod zarządzania w jednostkach z sektora publicznego, uwzględniających dynamiczne zmiany potrzeb swoich klientów, kompletność usług i sposobu ich świadczenia oraz posiadanie niezawodnych systemów informatycznych zarządzania każdego szczebla.
Administracja publiczna, chcąc racjonalizować wydatki na Informatyzację państwa przez dotacje unijne, dostrzegła potencjał tkwiący w zarządzaniu projektami i dała temu oficjalnie wyraz uchwalając, w 2005 r., ustawę o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne i rok później przygotowując pierwszy w historii Polski plan informatyzacji państwa. Mając na względzie wielość projektów realizowanych w sektorze publicznym, skalę zaangażowanych w nie środków UE, zapóźnienia Polski w zakresie wdrażania e-usług administracji w stosunku do innych krajów, a także fakt, że do tej pory sektor ten nie wypracował jednolitego standardu zarządzania przedsięwzięciami, w książce przedstawiono krytyczną analizę metodyk zarządzania projektami pod kątem ich implementacji do projektów związanych z rozwojem e-government. Ponadto, zaproponowano koncepcję wsparcia organizacyjno-informatycznego dla metodyki najczęściej wykorzystywanej przez administrację publiczną przy realizacji projektów z dofinansowaniem unijnym.
Wstęp 9
I. Usługi elektronicznej administracji w Polsce 17
1.1. E-government – pojęcie, podejścia i terminologia 17
1.2. Kalendarium e-government w Polsce na gruncie prawa europejskiego i krajowego 20
1.3. Polskie osiągnięcia w zakresie e-government 32
1.3.1. Krajowy e-government w rankingach europejskich 32
1.3.2. Polska w europejskim łańcuchu efektywności e-government 43
1.3.3. Krajowy e-government w rankingach światowych 53
1.4. Potrzeba informatyzacji administracji publicznej z zastosowaniem odpowiedniej metodyki zarządzania projektami 58
II. Zarządzanie projektami 65
2.1. Wprowadzenie 65
2.2. Projekty i ich specyfika 67
2.2.1. Projekty – terminologia i fundamentalne koncepty 67
2.2.2. Projektowa struktura organizacyjna 68
2.2.2.1. Ramowa organizacja projektu 68
2.2.2.2. Funkcje w strukturze organizacyjnej projektu 70
2.2.3. Portfele, programy i rodziny projektów 73
2.2.4. Specyfika projektów informatycznych 75
2.2.5. Specyfika projektów publicznych i europejskich 80
2.3. Zarządzanie procesem projektowania 87
2.3.1. Definicje i fundamentalne koncepcje 87
2.3.2. Cykl życia projektu 87
2.3.3. Tradycyjne i zwinne podejście do zarządzania projektami 91
2.4. Podsumowanie 96
III. Projekty informatyczne i zarządzanie nimi na rzecz rozwoju krajowego e-government 99
3.1. Wprowadzenie 99
3.2. Analiza historycznych i obowiązujących uregulowań prawnych związanych z informatyzacją administracji publicznej i świadczeniem e-usług 100
3.2.1. Inicjatywy przed ustawą o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne 100
3.2.2. Ustawa o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne 103
3.2.3. Pierwsza nowelizacja ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne 107
3.2.3.1. Dodane, zmienione i uchylone przepisy ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne 107
3.2.3.2. Przepisy zmieniające Kodeks postępowania administracyjnego 116
3.2.3.3. Przepisy zmieniające Ordynację podatkową 118
3.2.4. Projekt kolejnej nowelizacji ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne 122
3.2.4.1. Przepisy zmieniające ustawę o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne 122
3.2.4.2. Przepisy zmieniające Kodeks postępowania administracyjnego i Ordynację podatkową 127
3.2.4.3. Przepisy zmieniające ustawę Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi 128
3.2.5. Plan informatyzacji państwa na rok 2006 131
3.2.6. Plan informatyzacji państwa na lata 2007–2010 134
3.2.7. Projekt planu informatyzacji państwa na lata 2011–2015 136
3.3. Ocena dotychczasowego stanu prac nad informatyzacją państwa 141
3.3.1. Ocena informatyzacji administracji publicznej 141
3.3.2. Ocena zarządzania projektami IT 145
3.4. Podsumowanie 154
IV. Czynniki krytyczne rozwoju e-government w Polsce 157
4.1. Wprowadzenie 157
4.2. Cel analizy wyników badań i dokumentów krajowych i zagranicznych oraz ankiety dla słuchaczy Podyplomowego Studium Zarządzanie w Jednostkach Samorządu Terytorialnego 158
4.3. Czynniki przyspieszające rozwój i poziom korzystania z e-usług 161
4.3.1. Projekty i zarządzanie nimi w sektorze publicznym 161
4.3.2. Nowelizacje ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne 162
4.3.3. Platforma ePUAP 162
4.3.4. Kontakty elektroniczne z administracją poprzez serwisy społecznościowe typu Wiki 166
4.3.5. Zewnętrzne finansowanie projektów e-government 169
4.4. Czynniki opóźniające rozwój e-government 171
4.4.1. Ograniczony dostęp do szerokopasmowego Internetu 171
4.4.2. Bariery legislacyjne 172
4.4.3. Niejednolity model uwierzytelniania użytkowników w kontaktach z urzędami 174
4.4.4. Elektroniczny obieg dokumentów i portale internetowe w urzędach 176
4.4.5. Rejestry publiczne, typy e-formularzy oraz ich format i struktura 181
4.4.6. Nieprawidłowości w zarządzaniu projektami 183
4.4.7. Niewystarczająca promocja e-urzędów 186
4.4.8. Bezpieczeństwo komunikacji elektronicznej pomiędzy urzędami i ich klientami 186
4.4.9. Edukacja i świadomość urzędników oraz odbiorców e-usług publicznych 188
4.4.10. Obsługa informatyczna urzędów i wysokość wydatków na informatyzację 190
4.5. Analiza wyników ankiety dla słuchaczy Podyplomowego Studium Zarządzanie w Jednostkach Samorządu Terytorialnego 191
4.6. Podsumowanie 201
V. Metodyczne zarządzanie projektami w sektorze publicznym w Polsce 205
5.1. Wprowadzenie 205
5.2. Metodyka zarządzania projektami dofinansowywanymi ze środków UE 207
5.2.1. Cel i konstrukcja metodyki Project Cycle Management 207
5.2.2. Instrumentarium metodyki Project Cycle Management 212
5.2.3. Zarządzanie kosztami w metodyce Project Cycle Management 218
5.2.4. Wsparcie softwarowe 221
5.3. Analiza standardu zarządzania projektami Project Management Institute 221
5.3.1. Cel i konstrukcja metodyki Project Management Institute 221
5.3.2. Instrumentarium standardu Project Management Institute 225
5.3.3. Zarządzanie kosztami w metodyce Project Management Institute 226
5.3.4. Wsparcie softwarowe 228
5.4. Analiza metodyki PRINCE2 230
5.4.1. Cel i konstrukcja metodyki PRINCE2 230
5.4.2. Instrumentarium metodyki PRINCE2 239
5.4.3. Zarządzanie kosztami w PRINCE2 240
5.4.4. Wsparcie softwarowe 245
5.5. Zalecenia odnośnie do stosowania porównywanych metodyk 245
5.6. Koncepcja wsparcia organizacyjno-informatycznego dla metodyki zarządzania projektami stosowanej przez administrację publiczną 253
5.6.1. Wymagania wobec metodyki zarządzania projektami w administracji publicznej 253
5.6.2. Koncepcja wsparcia organizacyjnego metodyki Project Cycle Management 254
5.6.3. Koncepcja wsparcia informatycznego metodyki Project Cycle Management 259
5.6.3.1. Informatyczna infrastruktura zarządzania projektami 259
5.6.3.2. Transmisja danych z Ms Excel do Ms Project Professional 2010 259
5.6.3.3. Implementacja analizy trendu kamieni milowych 262
5.7. Podsumowanie 265
Zakończenie 269
Bibliografia 275
Wykaz skrótów 291
Załącznik 1. Pojęcia zdefiniowane w ustawie o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne 295
Załącznik 2. Projekty finansowane w ramach 7. osi priorytetowej PO IG 2007–2013 299
Załącznik 3. Wzór ankiety dla słuchaczy Podyplomowego Studium Zarządzanie w Jednostkach Samorządu Terytorialnego 305
Załącznik 4. Wyniki ankiety dla słuchaczy Podyplomowego Studium Zarządzanie w Jednostkach Samorządu Terytorialnego 311
Załącznik 5. Czasowa wartość pieniądza 317
Spis rysunków i wykresów 319
Spis tabel 320
Od redakcji 323