Dzieje kultury polskiej

Dzieje kultury polskiej

Profesor Aleksander Brückner – wyjątkowa postać w świecie polskiej nauki - tytan pracy, encyklopedysta, człowiek posiadający ogromną wiedzę z dziedziny historii kultury, literatury i języka polskiego. Wieloletni wykładowca Uniwersytetu w Berlinie, bardzo ciepło wspominany przez swoich studentów, w pamięci współpracowników zapisał się raczej jako odludek, samotnik, człowiek wiecznie zajęty poszukiwaniami naukowymi. Zawdzięczamy mu odnalezienie i opracowanie Kazań świętokrzyskich, monumentalne prace z zakresu historii kultury Słowian, opracowanie mitologii słowiańskiej i wiele innych. Brückner lubił pisać i choć cierpiał na niedowład prawej ręki, to spod jego pióra wyszły tysiące stron opracowań, esejów i artykułów naukowych.

W 75 rocznicę śmierci profesora postanowiliśmy sięgnąć do pierwszego wydania jednego z naszym zdaniem najciekawszych opracowań. Dzieje kultury polskiej, bo o nich mowa, to trzytomowe dzieło, którego pierwsze wydanie ukazało się w 1931 roku. Choć objętość tej publikacji może początkowo zniechęcać, brak w niej ubarwiających tekst ilustracji, to dzięki kunsztowi pisarskiemu profesora czyta się ją niczym fascynującą powieść, a nie dzieło naukowe. Swoją opowieść o kulturze polskiej zaczyna Brückner krótkim wprowadzeniem w czasy przedhistoryczne rysując jedynie tło wydarzeń. Autor pisze:

"Nie podaję za pewne, co tylko możliwe; rozróżniam domysły i fakty; niestety, oba te pola dla dawnych czasów bardzo nierówno rozdzielone. Trzymam na wodzy fantazję, bo ani z Starą Baśnią, ani z Drzewiej nie zwodniczę. Czy mi się powiodło odmalować tło, na którem rozgrywały się dawne dzieje, inni osądzą. Opowiadanie zaczynam od r. 500 po Chr., to jest od chwili, kiedy się szczepy polskie ostatecznie ze wspólnoty słowiańskiej wyodrębniły; o rozwoju poprzednim wspominam jak najkrócej co najniezbędniejsze."

Brak rozbudowanych wywodów naukowych, obciążających tekst dygresji i uwag sprawia, że dzieło to czyta się lekko, a zgromadzone informacje i ciekawostki pobudzają chęć czytelnika do dalszej lektury. Nie jest to nudny wywód, ale zajmująca podróż przez wieki z równie fascynującym przewodnikiem.