Dyskrecjonalność w prawie antymonopolowym
Monografia zdobyła główną nagrodę w konkursie CARS 2016 (Centrum Studiów Antymonopolowych i Regulacyjnych) za najlepszą książkę z zakresu prawa konkurencji.
W prezentowanej publikacji dokonano analizy regulacji antymonopolowych pod kątem występujących w nich luzów normatywnych kształtujących dyskrecjonalność orzekania Prezesa UOKiK. Znajdujący się u podstaw konstrukcji ustawy antymonopolowej luz normatywny ma w założeniu umożliwiać skuteczną realizację funkcji ochronnej norm tego prawa. Racjonalność takiego rozwiązania wpisuje się w ogólną tendencję upoważnienia administracji do wyznaczonych ustawą działań dyskrecjonalnych wszędzie tam, gdzie normowana materia uzasadnia i zarazem nakazuje określone typy dyskrecjonalności. Na tym tle Autor stawia pytania o specyfikę dyskrecjonalności w prawie antymonopolowym, a także jej funkcje z punktu widzenia skuteczności i jakości norm tego prawa. Odnosi się przy tym do wymogu jego niezbędnej określoności, tkwiącej w założeniach państwa prawnego. Autor prezentuje nowatorskie podejście do prawa konkurencji, ujmuje je kompleksowo i osadza w polskim systemie prawa, sytuując w kontekście wartości nadrzędnych wyrażonych w Konstytucji RP. Publikacja ta stanowi istotny przyczynek do dyskusji o prawie konkurencji na nowej - dotąd jedynie incydentalnie analizowanej - płaszczyźnie.
Adresaci:
Monografia ma istotną wartość merytoryczną zarówno dla praktyków: sędziów, adwokatów, radców prawnych, pracowników organów administracji rządowej i samorządowej, jak i teoretyków zajmujących się prawem konkurencji.
Wykaz skrótów | str. 9
Od Autora | str. 11
ROZDZIAŁ I. Konstytucyjna problematyka konkurencji i jej ochrony | str. 15
1. Wprowadzenie | str. 15
2. Ochrona konkurencji w świetle art. 76 Konstytucji RP? | str. 17
3. Konstytucyjny model społecznej gospodarki rynkowej jako źródło konkurencji i zarazem jej ochrony? | str. 24
4. Konkurencja i jej ochrona w świetle wolności gospodarczej i majątkowej oraz zasady równości | str. 34
4.1. Wprowadzenie | str. 34
4.2. Wolność gospodarcza i majątkowa | str. 36
4.3. Równość konkurowania | str. 61
5. Konkurencja jako konstytucyjna zasada ustroju gospodarczego i zarazem publiczne prawo podmiotowe? | str. 76
6. Dyskrecjonalność w prawie | str. 98
6.1. Wprowadzenie | str. 98
6.2. Dyskrecjonalność w prawie w świetle orzecznictwa konstytucyjnego | str. 99
6.3. Uznanie administracyjne i inne przejawy dyskrecjonalności administracji w świetle nauki prawa | str. 106
7. Podsumowanie | str. 118
ROZDZIAŁ II. Konkretyzujące kompetencje organu antymonopolowego metaklauzule generalne z art. 1 u.o.k.k | str. 120
1. Wprowadzenie | str. 120
2. Klauzula interesu publicznego jako przesłanka działania organu antymonopolowego | str. 123
3. Konkurencja - metakryterium aksjologii otwartej w stosowaniu ustawy antymonopolowej | str. 143
4. Eksterytorialny skutek antykonkurencyjnych zachowań przedsiębiorców jako przesłanka kształtująca dyskrecjonalność organu antymonopolowego | str. 170
5. Podsumowanie | str. 182
ROZDZIAŁ III. Normatywne definicje otwarte - rynek właściwy i pozycja dominująca | str. 186
1. Wprowadzenie | str. 186
2. Rynek właściwy | str. 187
2.1. Uwagi ogólne | str. 187
2.2. Aspekt produktowy rynku właściwego | str. 193
2.2.1. Kryterium przeznaczenia towaru | str. 193
2.2.2. Kryterium ceny towaru | str. 201
2.2.3. Kryterium właściwości towaru | str. 208
2.3. Aspekt geograficzny rynku właściwego | str. 213
2.3.1. Kryterium rodzaju i właściwości towaru | str. 213
2.3.2. Kryterium barier dostępu do rynku | str. 215
2.3.3. Kryterium preferencji konsumentów | str. 224
2.3.4. Kryterium znaczących różnic cen | str. 229
2.3.5. Kryterium kosztów transportu | str. 230
3. Pozycja dominująca przedsiębiorcy na rynku właściwym | str. 233
4. Podsumowanie | str. 251
ROZDZIAŁ IV. Dyskrecjonalność w orzekaniu w sprawach praktyk ograniczających konkurencję | str. 258
1. Otwartość zakazów praktyk ograniczających konkurencję - wprowadzenie | str. 258
1.1. Nadużycie pozycji dominującej - problem jednoznacznego zdefiniowania | str. 259
1.2. Nieuczciwe ceny - kategoria intuicyjna czy w pełni mierzalna | str. 263
1.3. Praktyki kontyngentowe - w poszukiwaniu skutecznych kryteriów oceny antykonkurencyjnych zachowań przedsiębiorców | str. 285
1.4. Pojęcie uciążliwych warunków umów - problem typowych relacji rynkowych | str. 295
1.5. Zakaz dyskryminacji i obniżony standard jego dowodzenia | str. 300
1.6. Uzależnianie zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia innego świadczenia - kwestia rzeczowego i zwyczajowego związku z przedmiotem umowy | str. 303
1.7. Ocena klauzuli wyłączności w porozumieniach ograniczających dostęp do rynku innym przedsiębiorcom | str. 307
1.8. Przeciwdziałanie ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji - konkretyzacja klauzuli generalnej poprzez klauzulę generalną? | str. 313
2. Racjonalizacja i relatywizacja zakazu stosowania praktyk ograniczających konkurencję | str. 316
2.1. Podejście ekonomiczne do zakazu nadużywania pozycji dominującej | str. 317
2.2. Relatywizacja zakazu porozumień ograniczających konkurencję | str. 322
3. Zakres luzu decyzyjnego organu antymonopolowego w sprawach praktyk ograniczających konkurencję | str. 338
4. Podsumowanie | str. 361
ROZDZIAŁ V. Zakres swobody decyzyjnej organu antymonopolowego w wykonywaniu nadzoru nad koncentracjami przedsiębiorców | str. 365
1. Wprowadzenie | str. 365
2. Luz interpretacyjny organu antymonopolowego w odniesieniu do przesłanek uzasadniających obowiązki notyfikacyjne | str. 368
3. Ocenność wyłączeń spod obowiązku notyfikacji | str. 375
4. Dyskrecjonalność w orzekaniu w sprawach nadzoru nad koncentracjami przedsiębiorców | str. 380
5. Specyfika luzów decyzyjnych w odniesieniu do możliwości przedłużenia terminu na przeprowadzenie koncentracji | str. 416
6. Podsumowanie | str. 419
ROZDZIAŁ VI. Luzy normatywne w stosowaniu kar w administracyjnym procesie antymonopolowym | str. 422
1. Wprowadzenie | str. 422
2. Wykorzystanie dyskrecjonalnych uprawnień w praktyce orzeczniczej organu antymonopolowego w zakresie nakładania kar | str. 426
3. Elementy dyskrecjonalności w programie łagodzenia kar (Leniency) | str. 440
4. Dyskrecjonalne stosowanie art. 81 u.o.k.k. (zaskarżenie decyzji) | str. 457
5. Podsumowanie | str. 464
ROZDZIAŁ VII. Specyfika dyskrecjonalności w prawie antymonopolowym; możliwe kierunki jej związania i skutki | str. 466
1. Wprowadzenie | str. 466
2. Istota dyskrecjonalności w prawie antymonopolowym | str. 468
3. Dyskrecjonalność prawa antymonopolowego a jego skuteczność, jakość i określoność | str. 478
3.1. Wprowadzenie | str. 478
3.2. Ewolucja ustawodawstwa antymonopolowego | str. 482
3.3. Skuteczność prawa antymonopolowego i jego jakość | str. 491
3.4. Kwestia dostatecznej określoności prawa antymonopolowego | str. 513
4. Prawne i ekonomiczne środki kontroli władzy dyskrecjonalnej organu antymonopolowego | str. 523
4.1. Proporcjonalność jako kryterium oceny legalności władzy dyskrecjonalnej organu antymonopolowego | str. 523
4.2. Ekonomiczna analiza prawa antymonopolowego | str. 535
5. Dyskrecjonalność działania organu antymonopolowego przesłanką specyfiki wykonywania przez ten organ nadzoru nad rynkiem | str. 555
Bibliografia | str. 567