Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń
Autorka wykorzystała pojęcie chaosu do opisu dydaktyki – jako subdyscypliny pedagogicznej i praktyki społecznej. Profesor Dorota Klus-Stańska od wielu lat zajmuje się dydaktyką. W kolejnej książce prezentuje nowe spojrzenie na ten temat. Jak sama przyznaje we wstępie chaos kojarzy się z dezorganizacją, bałaganem, destrukcją, ale chaos to też prapoczątek, stan głęboko potencjalny, inicjujący wyłanianie się tego, co istotne, nowe, esencjalne. I właśnie w tej wielowymiarowości chaosu – jak sama przyznaje – dostrzega szansę na odnalezienie w dydaktyce zarówno tego, co chaotycznie niepokojące i słabe, jak i tego co, inspirujące i wielowymiarowe.
Wstęp, czyli o czym jest ta książka 9
1. CHAOS JAKO PERSPEKTYWA ANALIZY DYDAKTYKI 18
1.1. Pojęcie chaosu 21
1.2. Chaos jako natłok zdarzeń i okoliczności 27
1.3. Chaos jako wieloznaczność pojęć 31
1.4. Chaos jako nieład teoretyczny 38
1.5. Chaos i atraktory jako metafory opisujące dydaktykę 46
2. DYDAKTYKA MIĘDZY WIEDZĄ POTOCZNĄ A NAUKOWĄ 51
2.1. Zdroworozsądkowość w refleksji nad szkołą 52
2.2. Nauczycielski chaos potoczno-teoretyczny 61
2.2.1. Pedagogiczna wiedza przedmiotowa – prób nauczycielskiego poradzenia sobie z chaosem 68
2.3. Folk-dydaktyka uprawiana przez profesjonalistów akademickich 72
2.4. Pop-dydaktyka jako odmiana chaotycznej potoczności 82
2.5. Wiedza szkolna i jej uwikłanie w potoczność 95
3. NIEJEDNOZNACZNOŚĆ POJĘĆ I KONCEPCJI DYDAKTYCZNYCH 104
3.1. Od „rozumienia przez metody” do otwarcia przestrzeni interpretacyjnej 106
3.2. Pomiar, interpretacja i krytyczność w dydaktyce 117
3.2.1. Dydaktyczne badania obiektywistyczne 120
3.2.2. Interpretatywne badanie zjawisk dydaktycznych 128
3.2.3. Porównanie modeli badań dydaktycznych 138
3.3. Dyskurs dydaktyczny, dyskursy w dydaktyce 144
3.3.1. Poszukiwanie dyskursów w dydaktyce 147
3.3.2. Poziomy analizy komunikacyjnych zdarzeń dydaktycznych 151
3.3.3. Świadomość/nieświadomość dyskursywności dydaktyki 173
3.4. Pytania o praktyczność dydaktyki 179
3.4.1. Spór o fakty i zadania 179
3.4.2. Jaka praktyczność/teoretyczność dydaktyki? 187
4. ZAWIROWANIA TEORETYCZNE 193
4.1. Miejsce teorii psychologicznej w myśleniu dydaktycznym 195
4.1.1. Psychologizująca orientacja praktyczna w dydaktyce 196
4.1.2. Psychologizująca orientacja interpretatywna w dydaktyce 203
4.2. Między psychologiczna teorią naukową a teorią osobistą nauczycieli i metodyków 207
4.3. Behawioryzm i jego wpływ na projekty dydaktyczne 209
4.3.1. Behawioryzm jako teoria uczenia się 210
4.3.2. Rekonstrukcja głównych tez dydaktyki behawiorystycznej 215
4.3.3. Chaotyczność zdydaktyzowanego behawioryzmu 253
4.4. Konstruktywizm psychologiczny i jego wpływ na projekty dydaktyczne 263
4.4.1. Epistemologiczne konteksty konstruktywizmu dydaktycznego 266
4.4.2. Konstruktywizm jako teoria uczenia się i niektóre reakcje dydaktyki 276
4.4.3. Przykłady dydaktycznych deformacji tez konstruktywizmu 286
4.4.4. Kontekst konstruowania znaczeń w umyśle i biografia poznawcza – próba opanowania chaosu 301
4.4.5. Rekonstrukcja głównych tez dydaktyki konstruktywistycznej 312
4.4.6. Porównanie modeli dydaktyki behawiorystycznej i konstruktywistycznej 342
4.5. Behawioryzacja konstruktywizmu dydaktycznego – między inspiracją dla rozumienia a błędem aplikacji 345
5. CHAOS DYDAKTYCZNY – PODSUMOWANIE Z METAFORĄ W TLE 361
Bibliografia 374
Indeks osób 402