Emigracja, pamięć, historia i tożsamość – to wokół tych tematów osnute są opowieści polskich imigrantów w Rio de Janeiro, z którymi rozmawiała Aleksandra Pluta. Co łączy ze sobą bohaterów tej książki? Większość z nich przybyła do Brazylii podczas II wojny światowej lub niedługo po jej zakończeniu. Jedni nie mogli odnaleźć dla siebie miejsca w Polsce, która znalazła się pod okupacją sowiecką. Innym trudno było zapomnieć koszmar Holocaustu. Wszyscy zaczęli nowe życie w odległym kraju, którego język, klimat i zwyczaje daleko odbiegały od tych rodzimych. Emigracja, będąc utratą tego, co znane i swojskie, okazała się jednak dla większości bohaterów wyzwaniem i szansą na nowe, często lepsze, życie. Wspomnienia bohaterów tej książki, których tłem są jedne z najbardziej tragicznych wydarzeń XX wieku, stanowią dziś cenne źródło historyczne. A ich publikacja w Polsce niech będzie dla nich symbolicznym powrotem do kraju. Aleksandra Pluta – doktorantka w Instytucie Teorii Literatury Universidade de Brasília, magister dziennikarstwa na Universita La Sapienza w Rzymie. Autorka książek: Na fali historii. Wspomnienia Polaków w Chile (2009), Raul Nałęcz-Małachowski. Wspomnienia z dwóch kontynentów (2011), Długa podróż w bardzo krótkim czasie. Biografia Andrzeja Bukowińskiego (2013) oraz Ten piekielny polski akcent. Ziembiński na brazylijskiej scenie (2015). Jej książki były tłumaczone na język hiszpański i portugalski.
Część pierwsza Kilka słów na temat historii, pamięci, emigracji i tożsamości 9 Historia oficjalna i ta mniej oficjalna – o znaczeniu historii mówionej 10 Emigracja Polaków do Brazylii 11 Losy polskich imigrantów w Rio de Janeiro 14 Część druga Bohaterowie 25 WŁADYSŁAW DZIĘCIOŁOWSKI – „A co ja w tej Brazylii będę robił?”. 26 LILIANA SYRKIS – „Z Syberii do Brazylii” 44 ALEKSANDER LAKS – „Jak przeżyłem? Nie wiem. Ale wiem po co” 56 DANUTA HACZYŃSKA DA NÓBREGA – „Mam dwie osobowości w jednym ciele” 68 KRZYSZTOF GŁUCHOWSKI – „Ja nie jestem emigrantem, jestem na emigracji” 86 ALICJA SIKORSKA-GLASS – „To nie było to, o czym marzyłam” 106 JERZY I WITOLD LEPECCY – „Jestem pół na pół, trochę podzielony” 122 ALINA FELCZAK – „Demokracja? My tego w PRL-u nie znaliśmy” 142 TOMASZ ŁYCHOWSKI – „Im bardziej szukam Brazylii, tym bardziej odkrywam Polskę” 160 ALDONA KOZLOWSKI – „Emigracja w odwrotnym kierunku” 178 ALESSANDRA KEPINSKI – „Gubię się między fragmentami historii” 192 HALINA GRYNBERG – „Brazylia jest krajem uchodźców” 204 IGOR CWAJGENBERG – „Skąd jestem?” 214 ANNA DZIĘCIOŁOWSKI – „Problemy z tożsamością” 224 Podziękowania 239 Indeks nazwisk 240 Spis ilustracji 245