Dobrobyt społeczno - gospodarczy. Pomiar, skutki regulacji, czynniki pozaekonomiczne

Dobrobyt społeczno - gospodarczy. Pomiar, skutki regulacji, czynniki pozaekonomiczne

U podstaw rozwoju ekonomicznego leży wiele czynników, które rozpatrywane były na przestrzeni lat przez ekonomistów z różnych szkół. W zależności od tego z której szkoły się wywodzili, zakładali mniejszy lub większy udział państwa w rozwoju gospodarczym kraju. Państwo, jako uczestnik rynku może oddziaływać poprzez szereg instrumentów o charakterze fiskalnym i prawnym w celu zapewnienia mieszkańcom optymalnych warunków do życia. Aktywność państwa – legislatora w formułowaniu ram prawnych zależy od obowiązującego w danym państwie podejścia do interwencji w rynek. Model gospodarki społecznej, jak np. obowiązujący w Polsce, zakłada większą aktywność państwa w regulowaniu życia gospodarczego niż model gospodarki wolnorynkowej, jak np. w Stanach Zjednoczonych. W niniejszym rozdziale zostanie jest opisany związek pomiędzy prawem i ekonomią, który został dostrzeżony zarówno przez ekonomistów i prawników, zarówno po stronie pod-miotów gospodarczych, jak i organów państwowych, upowszechnieniem czego skutkiem było się analiz w zakresie skutków społeczno-gospodarczych i uwzględnieniem ich w procesie tworzenia prawa. Związek pomiędzy dyscyplinami w obszarze nauk społecznych jest ciągłym obiektem badań. Różne są podejścia do badania tego związku w zależności od rodzaju dyscypliny. Zapewne znajdzie się grupa badaczy, którzy spojrzą na ten zainteresowanych tym obszarem badawczy z perspektywy dziedziny nauk społecznych, ekonomicznych i prawnych, a w dalszej kolejności koncentrując się na poszczególnych dyscyplinach. W ostatnich dwóch dekadach państwa zaczęły rozbudowywać zakres analiz i wymieniać doświadczenia w zakresie tematyki, metod i narzędzi stosowanych w ocenie wpływu regulacji. W celu zapoznania czytelników z oceną wpływu autorka dokonała przeglądu piśmiennictwa, dokumentów Komisji Europejskiej, aktów prawnych oraz wytycznych i rekomendacji dotyczących sporządzania oceny wpływu regulacji w Polsce oraz w państwach członkowskich Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz Unii Europejskiej.
Ocena Skutków Regulacji (OSR) jest procesem analizy wpływu regulacji, która w zależności od przyjętej praktyki może mieć szeroki zakres, tj. może dotyczyć wpływu kompleksowych działań na rozwój społeczno-gospodarczy, lub wąska, która wskazuje,że analiza skutków określonego działania (interwencji) dla określonego sektora gospodarki. Niezależnie od zakresu analiz, ocena wpływu może być przeprowadzana na poziomie krajo-wym, np. OSR do rozporządzenia lub ustawy; lub międzynarodowym, np. OSR do dyrektywy, czy też ocena wpływu umowy międzynarodowej takiej jak Transatlantyckie Partnerstwo na rzecz Handlu i Inwestycji. Analiza ta ma wymiar zarówno ilościowy, jak i jakościowy. Celem wprowadzenia OSR do procesu decyzyjnego, zarówno na poziomie krajowym i międzynarodowym, jest podniesienie jakości stanowionego prawa poprzez oparcie decyzji na dowodach dostarczonych w procesie analitycznym i maksymalizacji korzyści płynących z proponowanego rozwiązania. Państwa w zależności od kultury prawnej mogą formalizować proces oceny wpływu regulacji i przeprowadzać go wewnątrz administracji rządowej lub zle-cając przeprowadzenie analiz zewnętrznym instytucjom, np. ośrodkom badawczym. Z kolei instytucje i organizacje międzynarodowe, w ramach posiadanych kompetencji włącz ją proces oceny wpływu w proces legislacyjny, np. tak jak Komisja Europejska, a w szczególności skupiają się na szerzeniu dobrych praktyk w tym zakresie, tak aby narzędzia i metody stosowane w OSR stały się powszechnie stosowane przez państwa członkowskie.Celem niniejszego rozdziału jest przegląd literatury i metodyki sporządzania oceny skutków regulacji w Polsce na tle doświadczeń międzynarodowych.