Dobre praktyki resocjalizacyjne w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich w Polsce
„Poprawczak” w potocznym odbiorze kojarzony jest z więzieniem dla nieletnich, z miejscem przetrzymywania groźnych nieletnich bandytów. Lektura książki całkowicie obala ten stereotyp. Poznajemy nieletnich przestępców od strony ich tragicznej historii rodzinnej, przejawianych przez nich deficytów psychicznych oraz społecznych, ale przede wszystkim lektura książki pozwala poznać wszechstronność realizowanych w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich programów resocjalizacyjnych. W książce znajdujemy opis pogrupowanych tematycznie programów realizowanych przez kadrę resocjalizacyjną. Są to programy związane z: czasem wolnym (kajakarstwo, windsurfing, obozy rowerowe, itp.), opieką nad zwierzętami (animaloterapia), wykorzystaniem teatru, muzyki, plastyki, socjoterapii, promowaniem życia rodzinnego (np. opieka nad fantomem dziecka), wykorzystaniem wolontariatu (nieletni opiekują się m. in. niepełnosprawnymi dziećmi) i wiele innych. Publikacja adresowana jest zarówno do praktyków (gotowe scenariusze zajęć, „kopalnia” pomysłów), jak i teoretyków-naukowców (psychologów i pedagogów resocjalizacyjnych oraz studentów tych kierunków). Praca powstała pod patronatem honorowym Ministra Sprawiedliwości.
Spis treści
Od Redaktorów tomu (Maciej Bernasiewicz, Monika Noszczyk-Bernasiewicz) | 11
Rozdział 1. Formy aktywnego spędzania czasu wolnego (od rekreacji po praktyczne zdobywanie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych)
Bezpieczne kajakarstwo | 19
Jacek Maćkowski, Tomasz Bodnar (ZP w Kcyni)
Biwak o charakterze socjoterapeutycznym i rekreacyjno-turystycznym | 30
Dariusz Kołnierzak (SdNiZP w Warszawie-Falenicy)
Koło turystyczne | 35
Gracjan Kozakiewicz, Arkadiusz Nawojowski (ZPiSdN w Świdnicy)
Program krajoznawczy „Cudze chwalicie… – odkrywamy Mazowsze” | 40
Elżbieta Wąsowska (ZPiSdN w Mrozach)
Koła zainteresowań | 45
Mieczysław Luchowski, Andrzej Schmidt, Jacek Duda, Wojciech Kaszuba, Arkadiusz Siuchniński (ZP w Szubinie)
Program wychowawczy obozu rekreacyjno-sportowego | 50
Tomasz Kobierski, Piotr Błanek (ZP w Tarnowie)
„Poznaj swój kraj, poznaj najbliższą okolicę” | 54
Krzysztof Kubiak (ZP w Trzemesznie)
Imprezy sportowe | 59
Adam Janas, Jerzy Cibor, Piotr Kocyła (ZP w Jerzmanicach-Zdroju)
Sporty siłowe | 68
Przemysław Budziszewski, Andrzej Jara (ZP w Trzemesznie)
Koło sportowe | 72
Grzegorz Paczkowski, Robert Siwa (ZP w Trzemesznie)
Sekcja piłki nożnej | 79
Paweł Rogalski (ZP w Witkowie)
Sporty ekstremalne i turystyka | 86
Andrzej Janka (ZP w Witkowie)
Rozdział 2. Animaloterapia
Program terapii zajęciowej z elementami dogoterapii | 93
Grzegorz Dzwonkowski (ZP w Sadowicach)
Terapia i wychowanie z udziałem koników polskich | 96
Sławomir Walczuk (ZPiSdN w Laskowcu)
Program edukacyjno-terapeutyczny „Animals” | 101
Paulina Trzaska, Magdalena Szułakiewicz, Tomasz Nieroda, Barbara Kujawska, Renata Franczak-Zielińska (ZP w Tarnowie)
Terapia z udziałem małych zwierząt | 105
Bogusława Łukasiewicz, Marek Łukasiewicz (SdN w Gackach)
Rozdział 3. Arteterapia i socjoterapia
„Terapia przez sztukę” (plastykoterapia) | 113
Bożena Lewszuk (ZPiSdN w Laskowcu)
Teatrzyk kukiełkowy „Karton Teatr” i „Wiosenne Spotkania Teatralne” | 118
Grażyna Frankowicz, Wojciech Frankowicz (ZPiSdN w Świdnicy)
Film resocjalizujący | 121
Bogusława Łukasiewicz (SdN w Gackach)
„Dźwięki nowego życia” – terapia dźwiękiem | 126
Bogusława Łukasiewicz, Marek Łukasiewicz (SdN w Gackach)
Ogólnopolski Konkurs Literacki „Ścieżki mojego świata” | 130
Jan Spaulenok (ZPiSdN w Laskowcu)
„Rapmania” – konkurs muzyczny | 140
Anna Gołębiewska, Aneta Matyja (ZPiSdN w Laskowcu)
Program terapii zajęciowej | 146
Jolanta Sobocińska (ZPiSdN w Mrozach)
Biblioterapia w mikrosystemie wychowawczym schroniska dla nieletnich | 152
Edyta Masternak (SdN w Dominowie)
Zajęcia wspierające rozwój artystyczny uczniów | 159
Kamila Kudelska (SdN w Dominowie)
Zajęcia z fotografii i filmu | 164
Łukasz Staszewski (ZP w Trzemesznie)
Program wychowawczy „Rozwijam się” | 172
Grażyna Frankowicz (ZPiSdN w Świdnicy)
Program „Jestem ważny. To moje życie” | 176
Wanda Piersa, Aneta Matyja (ZPiSdN w Laskowcu)
Oddziaływania socjoterapeutyczne | 186
Magdalena Bloch-Kaczka, Katarzyna Lewandowska, Tomasz Wach , Agnieszka Włodarczyk-Dziadosz (SdN w Dominowie)
Rozdział 4. Promowanie udanego życia rodzinnego
„Kochać odpowiedzialnie” | 199
Anna Gołębiewska, Aneta Matyja (ZPiSdN w Laskowcu)
Program edukacyjno-terapeutyczny „I ja zostanę Tatą” | 210
Grzegorz Dzwonkowski (ZP w Sadowicach)
„Rodzina w życiu człowieka” | 215
Renata Wiśniewska (SdNiZP w Warszawie-Falenicy)
,,Będę kochanym i kochającym tatą” | 222
Maria Ciosek (ZPiSdN w Głogowie)
„Rodzinne spotkanie z rodzicami” | 227
Ewelina Lubartowicz, Irena Mysakowska (ZP w Barczewie)
Rozdział 5. Resocjalizacja poprzez wolontariat
Program „Pomocna dłoń” | 233
Aneta Matyja, Wanda Piersa (ZPiSdN w Laskowcu)
Program „Jesteśmy sobie potrzebni” | 240
Grzegorz Dzwonkowski (ZP w Sadowicach)
Działalność w środowisku otwartym – od survivalu przez działalność na rzecz dzieci po prace konserwatorskie na zamku | 244
Andrzej Tomczyk, Szymon Bolik (ZPiSdN w Raciborzu)
„Budujemy falenicką studnię w Sudanie Południowym” | 251
Emilia Lenarczyk (SdNiZP w Warszawie-Falenicy)
Program „Twórczy wolontariat” | 254
Alina Kowalska (ZPiSdN w Głogowie)
Wczoraj współpraca, dziś wolontariat | 258
Jacek Parański, Mateusz Wójcicki (ZP w Jerzmanicach-Zdroju)
Program prac na rzecz środowiska „Poprawni” | 263
Katarzyna Kula (ZP w Ostrowcu Świętokrzyskim)
Młodzieżowa Drużyna Pożarnicza OSP „Zryw” | 268
Katarzyna Kula (ZP w Ostrowcu Świętokrzyskim)
Program „Wolontariat” | 271
Grzegorz Dzwonkowski (ZP w Sadowicach)
Zlot Drużyn Harcerskich „Nieprzetartego Szlaku” w Funce | 275
Roman Kociałkowski, Mariusz Rzadkiewicz (ZP w Szubinie)
Program profilaktyczno-resocjalizacyjny „Jestem potrzebny” | 278
Wojciech Frankowicz, Grażyna Frankowicz (ZPiSdN w Świdnicy)
Rozdział 6. Profilaktyka uzależnień
Program profilaktyczno-terapeutyczny „Szansa” | 285
Katarzyna Kula (ZP w Ostrowcu Świętokrzyskim)
„Zintegrowany Program Profilaktyczny” | 289
Aneta Grzegorczyk, Marzena Słaboń (ZPiSdN w Zawierciu)
Rozdział 7. Bezpieczeństwo wychowanków oraz kadry resocjalizacyjnej
Program grupy wstępnej (adaptacyjnej) | 295
Maciej Rutkowski (ZP w Białymstoku)
Program zajęć socjokorekcyjnych realizowany z nieletnimi umieszczonymi w izbie przejściowej | 303
Magdalena Bloch-Kaczka, Katarzyna Lewandowska, Tomasz Wach , Agnieszka Włodarczyk-Dziadosz (SdN w Dominowie)
„Program przeciwdziałania ucieczkom” | 312
Maria Polakiewicz, Henryk Florczak (ZP w Jerzmanicach-Zdroju)
„Program wychowawca stażysta” | 321
Jacek Tyc, Henryk Florczak, Jacek Parański (ZP w Jerzmanicach-Zdroju)
Rozdział 8. Usamodzielnianie wychowanków opuszczających placówkę i opieka następcza
Program „Od wykluczenia do usamodzielnienia” | 331
Grzegorz Dzwonkowski (ZP w Sadowicach)
Program „Nie boję się wolności” | 337
Aneta Matyja, Anna Gołębiewska, Cezary Łomiak (ZPiSdN w Laskowcu)
Program „Od pozorów ku realności” | 350
Maciej Rutkowski (ZP w Białymstoku)
Przygotowanie wychowanków do kontaktów z instytucjami rynku pracy i pomocy społecznej | 357
Arkadiusz Świątek Brzeziński, Piotr Jachimowski (SdN w Chojnicach)
Mikrosystem wychowania resocjalizującego grupy o charakterze półotwartym | 360
Jacek Tyc (ZP w Jerzmanicach-Zdroju)
Grupa hostelowa | 372
Arkadiusz Nawojowski, Gracjan Kozakiewicz, Arkadiusz Twaróg (ZPiSdN w Świdnicy)
Program „Chcę być samodzielny” | 378
Tomasz Kobierski, Łukasz Bielko, Piotr Błanek, Mateusz Suruło, Piotr Dębowski, Mariusz Kulig, Barbara Kujawska, Natalia Katra (ZP w Tarnowie)
„Być żołnierzem” | 386
Łukasz Staszewski (ZP w Trzemesznie)
Rozdział 9. Kontrowersje wokół resocjalizacji w środowisku zamkniętym
Czy zakłady poprawcze i schroniska dla nieletnich są w Polsce potrzebne? | 395
Monika Noszczyk-Bernasiewicz, Maciej Bernasiewicz (Uniwersytet Śląski w Katowicach)
Bibliografia | 409
Summary | 413
Zusammenfassung | 414