Choroby zakaźne układu nerwowego
Nowoczesna publikacja dotycząca chorób zakaźnych układu nerwowego. Prezentuje aktualną wiedzę, obejmującą szeroki zakres zagadnień epidemiologicznych, diagnostycznych, klinicznych i terapeutycznych omawianych chorób. Książkę przygotował zespół wybitnych specjalistów z Polski oraz pochodzących z ośrodków amerykańskich zajmujących się chorobami zakaźnymi. Bogata ikonografia – obrazująca zarówno patologię, jak i wyniki badań neuroobrazowych w chorobach zapalnych układu nerwowego – pozwala na wnikliwe poznanie zagadnień diagnostyki neurologii klinicznej. Publikacja adresowana do specjalistów neurologów oraz chorób zakaźnych i inwazyjnych. Będzie również przydatna dla internistów, dermatologów, immunologów klinicznych oraz specjalistów medycyny tropikalnej.
Przedmowa VIII
ROZDZIAŁ 1 1
CHOROBY BAKTERYJNE UKŁADU NERWOWEGO 1
1.1. BAKTERYJNE ZAKAŻENIA (ZAPALENIA) OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH I INNE ZAKAŻENIA BAKTERYJNE 1
1.1.1. Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – Waleria Hryniewicz, Paweł P. Liberski, Wielisław Papierz 1
1.1.2. Ropień mózgu – Dariusz J. Jaskólski 12
1.1.3. Ropniaki wewnątrzczaszkowe – Dariusz J. Jaskólski 17
1.1.4. Ropniak nadtwardówkowy kanału kręgowego – Dariusz J. Jaskólski 20
1.2. CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ PRĄTKI – Paweł P. Liberski, Wielisław Papierz 23
1.2.1. Gruźlica układu nerwowego 23
1.2.2. Zakażenia prątkami innymi niż prątki gruźlicy 27
1.2.3. Trąd 29
1.3. CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ KRĘTKI 32
1.3.1. Kiła układu nerwowego (neurosyfilis) – Paweł P. Liberski, Wielisław Papierz 32
1.3.2. Borelioza z Lyme – neuroborelioza – Michał Owecki, Jacek Juszczyk, Stanisława Tylewska-Wierzbanowska, Wojciech Kozubski 37
1.4. ZAKAŻENIA WYWOŁANE PRZEZ RIKETSJE ORAZ BARTONELLE – Stanisława Tylewska-Wierzbanowska, Tomasz Chmielewski 45
1.4.1. Riketsjozy 45
1.4.2. Bartonelozy 51
1.5. CHOROBA WHIPPLE’A – Paweł P. Liberski 57
ROZDZIAŁ 2 59
CHOROBY WIRUSOWE UKŁADU NERWOWEGO 59
2.1. Wprowadzenie – Richard Yanagihara 59
2.2. ZAKAŻENIA HERPESWIRUSAMI 68
2.2.1. Herpeswirusy – wprowadzenie – Vivek R. Nerurkar, Wei-Kung Wang 68
2.2.2. Wirus opryszczki typu 1 (ang. herpes simplex virus type 1, HSV-1) – Paweł P. Liberski, Michael Katz 72
2.2.3. Wirus opryszczki typu 2 (ang. herpes simplex virus type 2, HSV-2) – Paweł P. Liberski, Michael Katz 78
2.2.4. Wirus ospy wietrznej − półpaśca (ang. varicella-zoster virus, VZV) – Paweł P. Liberski, Michael Katz 78
2.2.5. Wirus herpes B – Paweł P. Liberski, Michael Katz 81
2.2.6. Wirus cytomegalii (ang. cytomegalovirus, CMV) – Paweł P. Liberski, Michael Katz 82
2.2.7. Wirus herpes 6 i 7: herpes lymphotropic virus (ang. human herpesvirus 6, HHV-6 – ludzki herpeswirus 6; human herpesvirus 7, HHV-7 – ludzki herpeswirus 7) – Paweł P. Liberski, Michael Katz 84
2.2.8. Wirus Epsteina–Barr (wirus typu 4; herpes EBV; ang. Epstein–Barr virus, EBV) – Paweł P. Liberski, Michael Katz 85
2.2.9. Wirus herpes-8 (HHV-8; wirus herpes powiązany z mięsakiem Kaposiego − ang. Kaposi’s sarcoma-associated virus, KSAV; Kaposi’s sarcoma-associated herpesvirus (KSAH; human herpesvirus 8, HHV-8; ludzki
herpeswirus 8) – Paweł P. Liberski, Michael Katz 86
2.3. ZAKAŻENIA POLIOMAWIRUSAMI 89
2.3.1. Poliomawirusy – wprowadzenie – Moti Lal Chapagain 89
2.3.2. Postępująca leukoencefalopatia wieloogniskowa (ang. progressive multifocal leukoencephalopathy, PML) – Paweł P. Liberski 94
2.4. ZAKAŻENIA RETROWIRUSAMI 97
2.4.1. HIV/AIDS 97
2.4.2. Wirus limfotropowy T-komórkowy człowieka – Lishomwa Ndhlovu, Bruce Shiramizu 119
2.5. ZAKAŻENIA REOWIRUSAMI – Paweł P. Liberski, Michael Katz 122
2.5.1. Wirus gorączki kleszczowej Kolorado (ang. Colorado tick fever virus, CTF) 122
2.6. ZAKAŻENIA PARAMYKSOWIRUSAMI 123
2.6.1. Wirus odry – wprowadzenie – Makoto Takeda 123
2.6.2. Odra. Podostre stwardniające zapalenie mózgu (ang. subacute sclerosing panencephalitis, SSPE) i inne choroby wywołane przez wirus odry – Paweł P. Liberski, Michael Katz, Iwona Paradowska-Stankiewicz 125
2.6.3. Wirus nagminnego zapalenia ślinianek przyusznych (świnki) – wprowadzenie – Minoru Kidokoro 132
2.6.4. Nagminne zapalenie ślinianek przyusznych (świnka) – Paweł P. Liberski, Michael Katz, Iwona Paradowska-Stankiewicz 134
2.6.5. Wirus Nipah – wprowadzenie – Yoshihiro Kaku 136
2.6.6. Zakażenie wirusem Hendra i Nipah – Paweł P. Liberski, Michael Katz, Iwona Paradowska-Stankiewicz 138
2.7. ZAKAŻENIA RABDOWIRUSAMI 140
2.7.1. Wirus wścieklizny – Richard Yanagihara, Mukesh Kumar 140
2.8. ZAKAŻENIA BORNAWIRUSAMI 143
2.8.1. Choroba Borna – Richard Yanagihara 143
2.9. ZAKAŻENIA BUNIAWIRUSAMI 145
2.9.1. Buniawirusy – wprowadzenie – Axel T. Lehrer 145
2.9.2. Kalifornijska grupa serologiczna (ang. California serogroup, CSG) – Paweł P. Liberski, Michael Katz 146
2.9.3. Gorączka Doliny Rift – Paweł P. Liberski, Michael Katz 147
2.10. ZAKAŻENIA ARENAWIRUSAMI 148
2.10.1. Arenawirusy – Axel T. Lehrer 148
2.11. ZAKAŻENIA PIKORNAWIRUSAMI 153
2.11.1. Wirus polio – wprowadzenie – Mukesh Kumar 153
2.11.2. Zapalenie rogów przednich rdzenia (poliomyelitis, nagminne porażenie dziecięce, choroba Heinego–Medina) – Paweł P. Liberski, Michael Katz, Iwona Paradowska-Stankiewicz 154
2.11.3. Enterowirus 71 – Mukesh Kumar 157
2.11.4. Enterowirus 68 – Mukesh Kumar 158
2.12. ZAKAŻENIA TOGAWIRUSAMI 159
2.12.1. Zakażenia alfawirusami 159
2.12.2. Zakażenia rubiwirusami – Paweł P. Liberski, Michael Katz, Iwona Paradowska-Stankiewicz 166
2.13. ZAKAŻENIA FLAWIWIRUSAMI 167
2.13.1. Flawiwirusy – wprowadzenie – James Kelley, Saguna Verma 167
2.13.2. Zakażenia flawiwirusami przenoszonymi przez kleszcze – Paweł P. Liberski, Michael Katz 176
2.13.3. Zakażenia flawiwirusami przenoszonymi przez komary – Paweł P. Liberski, Michael Katz 178
2.14. ZAPALENIA MÓZGU O NIEWYJAŚNIONEJ ETIOLOGII – Paweł P. Liberski 184
2.14.1. Zapalenie mózgu typu Viliuisk (ang. Viliuisk encephalitis, VE) 184
2.14.2. Zapalenie mózgu Rasmussena (ang. Rasmussen’s encephalitis, chronic focal encephalitis, CFE) 185
2.14.3. Encephalitis lethargica – Joel A. Vilensky 186
ROZDZIAŁ 3 191
CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ GRZYBY – Alicja Kurnatowska, Piotr Kurnatowski, Wielisław Papierz, Paweł P. Liberski 191
3.1. WPROWADZENIE 191
3.2. MUKORMIKOZA NOSOWO-MÓZGOWA (mucormycosis rhinocerebralis) 191
3.3. ASPERGILOZA – GRZYBICA KROPIDLAKOWA (aspergillosis) 192
3.4. KRYPTOKOKOZA (cryptococcosis) 193
3.5. KANDYDOZA (candidosis) 196
3.6. LECZENIE GRZYBIC 197
ROZDZIAŁ 4 199
CHOROBY PASOŻYTNICZE – Alicja Kurnatowska, Piotr Kurnatowski, Paweł P. Liberski 199
4.1. CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ PIERWOTNIAKI: NEGLERIOZA (naegleriosis), AKANTAMEBOZA (acanthamoebosis), BALAMUTIOZA (balamuthiosis) 199
4.1.1. Pierwotne amebowe zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych (ang. primary amoebic meningoencephalitis, PAM)/ziarniniakowe amebowe zapalenie mózgu (ang. granulomatous amoebic encephalitis, GAE) 199
4.1.2. Ameboza (pełzakowica; amoebosis, entamoebosis) – amebozowy ropień mózgu (ang. amoebic abscess of cerebrum, AAC) 202
4.1.3. Trypanosomozy (trypanosomosis) 203
4.1.4. Malaria mózgowa (malaria tropica) 208
4.1.5. Toksoplazmoza (toxoplasmosis) 211
4.1.6. Babeszjoza (babesiosis) 216
4.2. CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ HELMINTY 216
4.2.1. Choroby wywołane przez płazińce 216
4.2.2. Choroby wywołane przez obleńce (nicienie) 227
ROZDZIAŁ 5 237
CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ PRIONY 237
5.1. WPROWADZENIE – Charles Weissmann 237
5.1.1. Replikacja prionów 237
5.1.2. Szczepy prionów 238
5.1.3. Bariera gatunkowa 238
5.1.4. Ewolucja prionów 238
5.1.5. Podsumowanie 239
5.2. ASPEKTY KLINICZNE CHORÓB PRIONOWYCH – Richard Knight 240
5.2.1. Idiopatyczne choroby prionowe 241
5.2.2. Sporadyczna postać choroby Creutzfeldta–Jakoba (sCJD) 241
5.2.3. Prionopatia wrażliwa na proteazę (ang. protease sensitive prionopathy, PSPr) 244
5.2.4. Genetycznie uwarunkowane choroby prionowe 244
5.2.5. Nabyte choroby prionowe 245
5.3. AMYLOIDY I PRIONOIDY – Paweł P. Liberski 248
5.3.1. Nomenklatura 249
5.3.2. Choroby prionowe jako paradygmat amyloidoz mózgowych 249
5.3.3. Amyloidy i prionoidy 251
5.3.4. Choroba Alzheimera i peptyd Ab 252
5.3.5. Polimorfizmy genu kodującego PrP a choroba Alzheimera 253
5.3.6. Współistnienie AD i CJD 254
5.3.7. a-synukleina i choroba Parkinsona 254
5.3.8. Prionoidy i schizofrenia 255
5.3.9. P53-priony wkraczają do onkologii 255
5.3.10. Podsumowanie 255
SKOROWIDZ 259