Nowoczesny podręcznik uwzględniający aktualne problemy dotyczące chorób zakaźnych i pasożytniczych.
Choroby zakaźne i pasożytnicze są dyscypliną medyczną dynamicznie zmieniającą się. Obecnie pojawiają się choroby zakaźne, których przyczyną jest zupełnie nowy patogen lub powracają znane już wcześniej jednostki chorobowe, ale w wyniku modyfikacji genetycznych zmienia się ich obraz. Nowe metody diagnostyczne i nowe możliwości terapeutyczne dają ogromne szanse pacjentom.
W części ogólnej publikacji w sposób syntetyczny omówiono: epidemiologię chorób zakaźnych, metody diagnostyczne i ich znaczenie w rozponawaniu oraz nowoczesne metody leczenia.
W części szczegółowej poszczególne jednostki chorobowe przedstawiono według jednego schematu z uwzględnieniem etiologii, objawów klinicznych, rozpoznawania, leczenia i profilaktyki. Na pewno podręcznik spełni oczekiwania czytelnika podczas samodzielnej nauki - układ tekstu ułatwia bowiem dokonanie szybkiego i krytycznego przeglądu wiadomości, a także materiału opanowanego w trakcie zajęć.
Redaktorzy naukowi i Autorzy są wybitnymi specjalistami, dydaktykami z wiodących ośrodków naukowych i klinicznych w kraju.
Książka adresowana jest do studentów medycyny i innych kierunków medycznych oraz lekarzy wszystkich specjalności, w tym lekarzy rodzinnych, internistów, pediatrach, specjalistów medycyny pracy czy lekarzy rodzinnych.
Autorzy V Przedmowa VII Wykaz skrótów IX I. Część ogólna 1 1. Epidemiologia chorób zakaźnych – najważniejsze zagadnienia – Maria Gańczak 3 1.1. Choroby zakaźne – krótki rys historyczny 3 1.2. Choroby zakaźne w aspekcie globalnym i lokalnym 4 1.3. Epidemiologia chorób zakaźnych – podstawowe pojęcia 6 1.4. Kontrola chorób zakaźnych 10 2. Najważniejsze objawy występujące w chorobach zakaźnych – Alicja Wiercińska-Drapało 13 2.1. Gorączka 13 2.2. Biegunka 16 2.3. Powiększenie węzłów chłonnych – limfadenopatia 18 2.4. Żółtaczka 22 2.5. Ostry ból głowy w chorobach zakaźnych 26 3. Antybiotyki i chemioterapeutyki najczęściej stosowane w leczeniu chorób infekcyjnych – Damian Piotrowski 31 3.1. Penicylina i jej pochodne 31 3.2. Cefalosporyny 33 3.3. Karbapenemy i monobaktamy 35 3.4. Glikopeptydy 36 3.5. Polimyksyny 37 3.6. Lipopeptydy 37 3.7. Tetracykliny 38 3.8. Makrolidy 38 3.9. Ansamycyny 39 3.10. Aminoglikozydy 40 3.11. Chinolony 40 3.12. Sulfametoksazol i trimetoprim 41 3.13. Metronidazol 42 3.14. Streptograminy 42 3.15. Linkozamidy 43 3.16. Mupirocyna 44 4. Zasady racjonalnej antybiotykoterapii – Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat 47 4.1. Kontrola zakażeń 48 4.2. Diagnostyka zakażeń 48 4.3. Antybiotykoterapia 51 5. Współczesne możliwości terapii przeciwwirusowej – Jerzy Jaroszewicz 57 5.1. Ogólne zasady leczenia i klasy leków przeciwwirusowych 57 5.2. Leczenie poszczególnych zakażeń wirusowych 60 6. Leczenie grzybic układowych i zlokalizowanych – Zenon Czuba 67 6.1. Patogeneza i etiologia inwazyjnych zakażeń grzybiczych 67 6.2. Diagnostyka zakażeń grzybiczych 71 6.3. Leczenie zakażeń grzybiczych 72 7. Metody diagnostyczne i ich znaczenie w rozpoznawaniu chorób zakaźnych – Miłosz Parczewski 77 7.1. Diagnostyka mikroskopowa 77 7.2. Badania mikrobiologiczne 78 7.3. Diagnostyka immunologiczna 79 7.4. Metody molekularne 82 7.5. Cytometria w chorobach zakaźnych 86 7.6. Niepolecane testy diagnostyczne 86 II. Część szczegółowa 89 8. Choroby infekcyjne ośrodkowego układu nerwowego – Aleksander Garlicki 91 8.1. Bakteryjne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu 91 8.2. Wirusowe zapalenia mózgu 106 8.3. Wirusowe zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych 118 8.4. Ropień mózgu 121 8.5. Ropniaki wewnątrzczaszkowe 124 8.6. Przewlekłe zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych 128 9. Choroby infekcyjne górnych dróg oddechowych – Joanna Kozłowska, Wojciech Stańczak, Aneta Cybula 145 9.1. Etiologia zakażeń górnych dróg oddechowych 145 9.2. Choroba przeziębieniowa 146 9.3. Ostre zapalenie zatok przynosowych 148 9.4. Zapalenie gardła 150 9.5. Zapalenie nagłośni 153 9.6. Podgłośniowe zapalenie krtani oraz zapalenie krtani i tchawicy 154 9.7. Grypa 155 10. Ostre zakażenia dolnych dróg oddechowych – Joanna Jabłońska, Magdalena Suchacz 165 10.1. Zapalenie oskrzeli 165 10.2. Zapalenie oskrzelików 167 10.3. Zapalenie płuc typowe 167 10.4. Zapalenia płuc atypowe 177 10.5. Ropień płuca 179 11. Infekcyjne choroby układu krążenia – Alicja Nowowiejska-Wiewióra, Adam Krajewski, Mariusz Gąsior 183 11.1. Infekcyjne zapalenie wsierdzia 183 11.2. Zapalenie mięśnia sercowego 195 11.3. Choroby osierdzia 202 12. Choroby infekcyjne układu pokarmowego – Ewa Siwak, Wojciech Stolarz 209 12.1. Czynniki etiologiczne chorób infekcyjnych przewodu pokarmowego 209 12.2. Rozpoznanie chorób infekcyjnych przewodu pokarmowego 212 12.3. Obraz kliniczny chorób infekcyjnych przewodu pokarmowego w różnych grupach wiekowych 212 12.4. Zapalenie przełyku – definicja i czynniki etiologiczne 213 12.5. Grzybicze zapalenie przełyku 214 12.6. Zapalenie przełyku wywołane przez HSV 215 12.7. Zapalenie przełyku wywołane przez CMV 216 12.8. Zapalenie żołądka 217 12.9. Zapalenia jelit – definicja i czynniki etiologiczne 219 12.10. Dur brzuszny i dury rzekome 220 12.11. Salmonellozy 222 12.12. Czerwonka bakteryjna 223 12.13. Cholera 224 12.14. Zakażenia patogennymi jelitowymi szczepami Escherichia coli 226 12.15. Choroba związana z zakażeniem Clostridium difficile, w tym rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego 228 12.16. Zapalenie wyrostka robaczkowego 230 12.17. Zapalenia wątroby o etiologii innej niż wirusowa 231 12.18. Leptospiroza 232 12.19. Ostre zapalenia pęcherzyka żółciowego 233 12.20. Przewlekłe zapalenia pęcherzyka żółciowego 234 12.21. Zapalenie dróg żółciowych 235 13. Wirusowe zapalenia wątroby 239 13.1. Definicja wirusowych zapaleń wątroby – Anna Boroń-Kaczmarska 239 13.2. Wirusowe zapalenie wątroby typu A – Barbara Sobala-Szczygieł 239 13.3. Wirusowe zapalenie wątroby typu B – Anna Boroń-Kaczmarska 243 13.4. Wirusowe zapalenie wątroby typu C – Włodzimierz Mazur 250 13.5. Wirusowe zapalenie wątroby typu D – Anna Boroń-Kaczmarska 258 13.6. Wirusowe zapalenie wątroby typu E – Jerzy Jaroszewicz 261 13.7. Choroby wątroby wywołane przez wirusy inne niż pierwotnie hepatotropowe – Ewa Janczewska 264 14. Infekcyjne choroby układu moczowo-płciowego 279 14.1. Zapalenie pęcherza moczowego – Dagny Krankowska 279 14.2. Odmiedniczkowe zapalenie nerek – Dagny Krankowska, Tomasz Mikuła 284 14.3. Bezobjawowa bakteriuria – Tomasz Mikuła 288 14.4. Infekcyjne zapalenie gruczołu krokowego – Tomasz Mikuła 290 14.5. Choroby przenoszone drogą płciową – Ewa Firląg-Burkacka 295 14.6. Infekcyjne zapalenie narządów płciowych u kobiet – Mirosław Wielgoś, Bronisława Pietrzak 316 15. Infekcyjne choroby skóry i tkanki podskórnej – Marek Kawecki, Justyna Glik 327 15.1. Czynniki etiologiczne zakażeń skóry i tkanek miękkich 327 15.2. Etapy rozwoju zakażenia skóry i tkanek miękkich 328 15.3. Diagnostyka zakażeń skóry i tkanek miękkich 330 15.4. Procedury dodatkowe w leczeniu zakażeń skóry i tkanek miękkich 332 15.5. Róża 333 15.6. Zapalenie mieszków włosowych 336 15.7. Gronkowcowe zapalenie skóry – czyrak, czyraczność i czyrak gromadny 338 15.8. Zapalenie sutka 340 15.9. Martwicze zapalenie skóry i tkanek miękkich 341 15.10. Martwicze zapalenie mięśni 347 16. Wybrane choroby ze zmianami na skórze i błonach śluzowych oraz zapalenie przyusznic – Leszek Szenborn 353 16.1. Odra 354 16.2. Ospa wietrzna i półpasiec 357 16.3. Różyczka 364 16.4. Rumień nagły 366 16.5. Rumień zakaźny 367 16.6. Zakażenia enterowirusowe 369 16.7. Zakażenia wywołane wirusami opryszczki pospolitej 373 16.8. Wysypki w przebiegu różnych samoistnie ustępujących zakażeń wirusowych o charakterystycznym obrazie klinicznym i dobrym rokowaniu 380 16.9. Płonica (szkarlatyna) 382 16.10. Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) 385 17. Choroby infekcyjne kości i stawów – Iwona Mozer-Lisewska, Anna Olewicz-Gawlik, Arleta Kowala-Piaskowska 389 17.1. Gorączka reumatyczna 389 17.2. Infekcyjne zapalenie stawów 391 17.3. Zapalenie kości i szpiku kostnego 395 17.4. Reaktywne zapalenie stawów 397 18. Choroby wywołane przez neurotoksyny bakteryjne – Aleksander Garlicki 403 18.1. Tężec 403 18.2. Zatrucie jadem kiełbasianym (botulizm) 410 18.3. Błonica 414 19. Wybrane infekcyjne choroby ogólnoustrojowe 421 19.1. Sepsa i wstrząs septyczny – Tomasz Mikuła, Dagny Krankowska 421 19.2. Zakażenie HIV i AIDS – Brygida Knysz, Anna Boroń-Kaczmarska 428 19.3. Zakażenia grzybicze – Małgorzata Inglot 441 20. Choroby wektorowe – Sławomir Pancewicz 453 20.1. Borelioza 460 20.2. Erlichioza monocytarna 466 20.3. Ludzka anaplazmoza granulocytarna (HGA) 467 20.4. Riketsjozy przenoszone przez kleszcze 470 20.5. Tularemia 473 21. Choroby pasożytnicze naturalnie występujące w Polsce 479 21.1. Giardioza (lamblioza) – Lucjan Kępa 479 21.2. Glistnica – Lucjan Kępa 481 21.3. Owsica – Barbara Oczko-Grzesik 483 21.4. Węgorczyca – Barbara Oczko-Grzesik 485 21.5. Włosogłówczyca – Lucjan Kępa 487 21.6. Tasiemczyca wywołana przez tasiemca nieuzbrojonego – Lucjan Kępa 489 21.7. Tasiemczyca wywołana przez tasiemca uzbrojonego i wągrzyca – Lucjan Kępa 490 21.8. Difylobotrioza – Lucjan Kępa 492 21.9. Zarażenie tasiemcem karłowatym – Lucjan Kępa 492 21.10. Bąblowica jednojamowa – Barbara Oczko-Grzesik 493 21.11. Bąblowica wielojamowa – Barbara Oczko-Grzesik 495 21.12. Toksoplazmoza – Barbara Oczko-Grzesik 498 21.13. Włośnica – Lucjan Kępa 507 21.14. Toksokaroza – Barbara Oczko-Grzesik 509 22. Szczególnie niebezpieczne choroby zakaźne – Barbara Oczko-Grzesik 515 22.1. Wybrane akty prawne dotyczące chorób zakaźnych u ludzi 515 22.2. Gorączka Ebola 517 22.3. Zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej (SARS) 520 22.4. Bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej (MERS) 523 22.5. Rekomendacje postępowania w przypadku podejrzenia lub rozpoznania choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej 528 23. Wybrane choroby zakaźne i pasożytnicze przywlekane z innych stref klimatycznych 531 23.1. Biegunki podróżnych – Maria Olszyńska-Krowicka 531 23.2. Malaria – Anna Kuna 537 23.3. Zakażenie wirusem Zika – Anna Kuna 545 23.4. Leiszmanioza skórna i skórno-śluzówkowa – Michał Gajewski, Anna Kuna 549 23.5. Denga – Michał Gajewski, Anna Kuna 558 24. Zapobieganie chorobom zakaźnym – profilaktyka bierna, czynna, swoista i nieswoista – Brygida Adamek, Anita Olczak, Jacek Gąsiorowski 567 24.1. Zapobieganie rozwojowi chorób zakaźnych – Brygida Adamek 567 24.2. Profilaktyka poekspozycyjna po narażeniu na materiał biologiczny – Anita Olczak 574 24.3. Profilaktyka przedekspozycyjna przeciwko zakażeniu HIV – Jacek Gąsiorowski 576 Skorowidz 581
Prof. dr hab. n. med. – kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych, Tropikalnych i Hepatologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego; członek wielu stowarzyszeń oraz towarzystw naukowych, m.in. Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS (od 2012 wiceprezes), Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, Polskiego Towarzystwa Hepatologicznego, Zespołu Ekspertów Ministra Zdrowia ds. opracowania Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS, Zespołu Ekspertów opracowujących rekomendacje Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS dotyczących kompleksowej opieki nad zakażonymi HIV i chorymi na AIDS,; członek komitetu redakcyjnego wielu polskich i międzynarodowych czasopism, m.in. „HIV&AIDS Review” (wiceprezes, wieloletni redaktor naczelny); recenzent licznych publikacji naukowych w czasopismach krajowych i zagranicznych, autorka ponad 200 publikacji naukowych, Index Hirscha – 36.
Prof. dr hab. n. med. – kierownik Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza - Modrzewskiego, specjalista z chorób zakaźnych i zdrowia publicznego, chorób wewnętrznych i mikrobiologii lekarskiej; członek Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Naukowego „Zagrożenia cywilizacyjne i Zdrowie Publiczne”; członek naukowych towarzystw lekarskich na szczeblu krajowym oraz międzynarodowym, m.in. Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych (członek honorowy), Polskiego Towarzystwa Hepatologicznego (członek założyciel), Towarzystwa Naukowego AIDS; członek kolegiów redakcyjnych czasopism naukowych polskich i zagranicznych; autorka ponad 300 publikacji z zakresu epidemiologii, kliniki oraz leczenia wybranych chorób zakaźnych ze szczególnym uwzględnieniem wirusowych zapaleń wątroby typu B i C, zakażeń HIV i choroby AIDS.