Artyści niepokorni. Sztuka nowoczesna XX wieku w przemysłowej Łodzi

Artyści niepokorni. Sztuka nowoczesna XX wieku w przemysłowej Łodzi

Monografia naukowo-artystyczna w artystycznym opracowaniu graficznym,upowszechnianiajaca naukę w sztuce, w tym historię awangardy,w szczególności awangardy łódzkiej.
Wydawnictwo projektowane jest w dwóch częściach, odrębnie ujmujących zagadnienia dotyczące działalności twórczej artystów I i II połowy XX wieku. Działania artystyczne w Łodzi mają wiele cech odmiennych, nieznanych w innych częściej opisywanych ośrodkach kultury w Polsce. Można uznać, że ze względu na trudną do rozpoznania wielokulturowość i nowatorstwo poglądów długo pozostawały poza podstawowymi opracowaniami rozwoju sztuk pięknych.

Tom I: I-sza połowa XX wieku

Na twórczość nowatorów łódzkich wpłynęła specyfika życia zamieszkujących miasto przedstawicieli różnych narodowości. Indywidualizm Łodzi wynikał dodatkowo z jej niezwykłej architektury gdzie przenikały się fragmenty starej osady polskiej, z niemal średniowiecznym gettem Żydów i koloniami osadników niemieckich. Nad miastem panowały wielkie fortece przemysłu i pałace fabrykantów we wszystkich możliwych stylach, od gotyku i renesansu, do baroku i klasycyzmu. Opisując wyraz plastyczny Łodzi, Witold Wandurski i Karol Hiller dostrzegli wyjątkowe uwarunkowania, które umożliwiły przekształcenie się „złego miasta” w „miasto awangardy”: „Łódź nie została jeszcze odkryta pod względem artystycznym. Łódź czeka na swego Kolumba”. »Awangarda łódzka«, termin utożsamiany dotychczas z twórczością artystów z przełomu lat dwudziestych i trzydziestych, zyskał obecnie nowe znaczenie dzięki wystąpieniom artystów początku wieku, Samuela Hirszenberga, Leopolda Pilichowskiego i Henryka Glicensteina i twórców następnej generacji działających w drugiej dekadzie XX wieku, w różnorodny sposób nawiązujących do ekspresjonizmu, jak przykładowo Jankiel Adler, Wincenty Brauner czy Marek Szwarc. Łódź miała również malarza futurystę Konstantego Mackiewicza, który po przyjeździe z Rosji wpłynął na wyraz plastyczny łódzkiego teatru, opracowując scenografie do m. in. obrazów dramatycznych Witkacego. Najbardziej znane postaci łódzkiej sceny artystycznej dwudziestolecia międzywojennego: Karol Hiller, Władysław Strzemiński i Katarzyna Kobro nie potrzebują już żadnej rekomendacji. Ale twórcy z kręgu łódzkiego awangardowego czasopisma „Formy” jak m. in.: Stefan Wegner, Aniela Menkes, Bolesław Hochlinger, czy przedstawiciele najmłodszego pokolenia lat trzydziestych: Julian Lewin czy Samuel Szczekacz, nie zostali jeszcze w pełni ujawnieni.