Absurdy PRL-u
Trudno sobie dziś wyobrazić, jak funkcjonował PRL – to najbardziej tajemniczy czas w powojennej historii polskiego społeczeństwa i państwa. Czas, kiedy wszędzie ustawiały się kolejki, bez względu na to „za czym kolejka ta stoi” – jak śpiewała Krystyna Prońko. Absurdalne było wszystko – zaopatrzenie w sklepach, mechanizmy biurokracji, relacje obywatela z władzą. Zagadki z tamtych lat do dziś fascynują. Piotr Lipiński i Michał Matys rozwiązują najbardziej niedorzeczne z nich. Dlaczego w PRL-u brakowało papieru toaletowego i cukru? Kto zjadł mięso? Kto pokazał pupę premierowi Jaroszewiczowi? Jak dolar stał się w Polsce drugą walutą? Co działo się z nastolatkami, którzy nagle znikali z ulic? Kto dokonał napadu stulecia? W jaki sposób na warzywach można było zbić fortunę? I największa zagadka: jak to się stało, że PRL w ogóle był w stanie istnieć?
Wstęp. Największa zagadka PRL
1. Dlaczego w prl brakowało papieru toaletowego?
Trzeba było na nią polować, a potem wystać w kolejce. Wszyscy jej pożądali, szczególnie gdy udawano się tam, „gdzie nawet król chadza piechotą”. Szara rolka papieru toaletowego stała się królową PRL-u.
2. Kto pokazał tyłek Jaroszewiczowi?
W Łodzi krąży legenda o tym, jak włókniarki pokazały gołe tyłki premierowi Piotrowi Jaroszewiczowi. Jak było naprawdę?
3. Kto zjadł mięso?
Mięso w PRL-u miało moc szczególną – obalało rządy. Co takiego kryło się w kiełbasie zwyczajnej, że raziła nadzwyczajną siłą? Dlaczego szynka potrafiła wyprowadzić ludzi na ulice?
4. Pewex – zagadka cinkciarza.
Jedną z najbardziej rozpoznawalnych marek PRL był Pewex, sieć sklepów, w których płaciło się dolarami. A jednym z najbardziej popłatnych zawodów – cinkciarz. W jaki sposób dolar stał się drugą walutą PRL-u?
5. Podwójne życie Włady Bytomskiej.
PRL potrzebował bohaterów. Takich jak Włada Bytomska, przedwojenna komunistka, która zginęła w tajemniczych okolicznościach. W PRL-u zaczęła swoje drugie życie.
6. Jak wyrośli badylarze?
Za najbogatszych w PRL-u uchodzili ci, którzy uprawiali sałatę, ogórki i pomidory. Polacy patrzyli na nich z zazdrością i podziwem. Władze ich nienawidziły, ale tolerowały. Dlaczego warzywa zapewniały fortunę?
7. Napad stulecia.
Jedna z największych PRL-owskich zagadek kryminalnych to napad na oddział banku w Domu pod Orłami w centrum Warszawy. Zastrzelono dwóch strażników. Sprawców nigdy nie wykryto.
8. Niewolnicy PRL-u.
Co się działo z nastolatkami, którzy nagle znikali na polskich ulicach? Gdzie szukali ich rodzice?
9. Jak Wedel stał się symbolem PRL-u?
Za datę powstania Polski Ludowej przyjęto 22 lipca 1944 roku. Komuniści postanowili upamiętnić ten dzień w nazwie najważniejszego zakładu przemysłowego. Wybrali fabrykę czekoladek.
10. Zagadka znikającego cukru.
Cukru w PRL-u pożądano w szczególny sposób. Był to pierwszy towar sprzedawany na kartki. Jaką tajemnicę krył cukier? Jakie było jego drugie życie?
11. Dlaczego syrenka nie podbiła świata?
Mówili o niej „skarpeta”. Ale miała też inne wcielenie: Syrenę Sport uznano za najpiękniejsze auto „zza żelaznej kurtyny”. Czy władze PRL-u nie chciały polskiego auta?
12. Co się stało z polskim Billem Gatesem?
Genialny polski informatyk zbudował znakomity komputer. Ale władze PRL-u wolały radzieckie maszyny. Wynalazca zaczął hodować świnie. Czy Polska mogła zostać cyfrową potęgą?
13. Tajemnica brutala i Pani Walewskiej.
Pani Walewska jeździła koleją do Związku Radzieckiego. Brutala spotykano w pubach. Jak przetrwali PRL?
14. Wielka Ucieczka.
Dwudziestoletni chłopak uwolnił swego ojca z zesłania w tajdze. Jak uciekli ze Związku Radzieckiego?
15. Kto wymyślił bloki?
Budowanie z cegieł przypomina układanie klocków. Z wielkiej płyty – stawianie domku z kart. Pierwszy w kraju blok z wielkiej płyty powstał w Nowej Hucie, kolejne – na warszawskim osiedlu Jelonki. Dlaczego wszyscy w PRL-u chcieli mieszkać w blokach?
16. Jak upadał PRL?
W ostatnich dniach istnienia PRL-u gazety donosiły o wielu zagadkowych wydarzeniach. Jak dziś je wytłumaczyć?